Ter gelegenheid van de verschijning organiseerden uitgever Wolters Kluwer en de Hoge Raad een symposium over de douanewetgeving van de Europese Unie (EU). Vijf vragen.

Waarover gaat uw boek?

„Ik beschrijf de actuele douanewetgeving van de EU en internationale verdragen over in- en uitvoer van producten. Het is een handboek voor overheid, bedrijfsleven en rechtspraak.”

Hoe kijkt u naar de brexit-onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk?

„De Britten zijn economisch gezien beter af binnen de EU. Maar als ze dan toch vertrekken, is de deal van May voor een soepel verloop van het handelsverkeer de beste oplossing. Dat het Britse parlement daarmee niet instemt, begrijp ik niet. Met een overeenkomst, zoals de EU heeft gesloten met Noorwegen, IJsland, Zwitserland, kan de handel met de EU gewoon doorgaan. Als er geen deal komt, wordt het Verenigd Koninkrijk een zogeheten derde land. Dan is een alsnog te vormen douane-unie een oplossing.”

Wat is een douane-unie?

„Landen spreken dan over en weer af om goederen zonder heffingen in te voeren. Een veelvoorkomende uitzondering daarop zijn landbouwproducten, die willen we beschermen. De EU heeft zo’n afspraak bijvoorbeeld ook met Turkije.

Hoe verloopt de import van goederen dan?

„Bij import vanuit een derde land –stel het Verenigd Koninkrijk– moet een vrachtschip zich melden bij de douane in de haven, voordat het binnenvaart. Bij een vliegtuig moet de piloot zich melden bij de douane op de luchthaven. Ook bij doorvoer naar een bestemming buiten Nederland moet dat.

Voor goederen die binnen de EU blijven, moeten invoerrechten worden betaald. De aangifte van goederen gaat sinds tien jaar heel snel: dat wordt gedaan via een computersysteem. De douane controleert de lading –meestal vrij vluchtig– via dat systeem. Risicovolle ladingen zijn zo tijdig te voorzien. Fysieke controles zijn er nauwelijks nog. Reders en transporteurs met vrachtboten en vliegtuigen weten wel wat ze moeten doen. Daarom verwacht ik bij invoer vanuit Groot-Brittannië na een eventuele brexit weinig vertraging bij de havens door douaneformaliteiten. Bij transport via vrachtwagen en veerboot kunnen wel grote vertragingen ontstaan. De angst die daarover leeft, is reëel. Zeker bij goederen die gekeurd moeten worden, zoals vlees en landbouwproducten. Want daarbij moeten transporteurs wachten op akkoord van de voedsel- en warenautoriteit.”

Welke ontwikkelingen zijn cruciaal voor de toekomst?

„De onderhandelingen binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) over het afbouwen van importtarieven en het gelijktrekken van douaneprocedures zijn belangrijk. Ook door lastige formaliteiten bij de douane kan een land de invoer van goederen namelijk bemoeilijken. Met onderhandelingen is al bereikt dat allerlei computerapparatuur vrij van invoerrechten kan worden verhandeld tussen de landen, die aangesloten zijn bij de WTO.

Tot het aantreden van president Trump in de Verenigde Staten verschoof de nadruk in het douanewerk van belasting heffen naar meer controle op kwaliteit, echtheid en illegale verdovende middelen. Daarom dacht ik eerst dat invoerheffingen steeds minder belangrijk zou worden. Daar denk ik nu anders over.

Landen beschermen steeds meer hun eigen markten. De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China is daar een voorbeeld van. Aan dat protectionisme doet ook de Europese Unie mee. De unie wil voorkomen dat bijvoorbeeld dumping van goedkope in China geproduceerde fietsen op de Europese markt de handel van de Europese fabrikanten verdringt.

Ik hoop dat men wijs is. Bescherming van eigen markten kan leiden tot wereldwijde spanningen.”