Het kan met de verkiezingen in Israël nog alle kanten op
Iets meer dan een derde deel van de Israëliërs weet zeker op wie te stemmen, bij de verkiezingen op 9 april. Meer dan de helft vindt het dit jaar moeilijker dan in het verleden om een keuze te maken.
Dat het moeilijker is dan andere jaren is begrijpelijk. Dit jaar bestaat er namelijk een nieuw, serieus alternatief voor premier Benjamin Netanyahu: Benny Gantz van de middenpartij Blauw-Wit.
Gantz blijkt ook een optie voor een deel van het linkse electoraat. Tanyah Murkes (34) zegt bijvoorbeeld dat ze normaal stemt voor de linkse Arbeiderspartij. Nu twijfelt ze tussen die partij, de links-liberale Meretz en Blauw-Wit. Ze overweegt Blauw-Wit om de kans te vergroten dat er een andere regering komt.
„Ik hecht sterk aan het gevecht voor de democratie”, zegt ze. „Ik merk dat de huidige regering op dit gebied niet in de juiste richting gaat. Ze is te extreem en brengt verdeeldheid in de samenleving. Wat we nodig hebben is een verenigende en positieve kracht. Daarnaast vind ik veiligheid belangrijk. We hebben een regeling met de Palestijnen nodig. Ik ga naar een paar verkiezingsbijeenkomsten. Misschien maak ik de keuze pas op de verkiezingsdag.”
De partijen hopen zwevende kiezers als Murkes via onder meer reclamespots op televisie te overtuigen op hen te stemmen. De spots worden op vaste tijden uitgezonden, zodat mensen er gericht naar kunnen kijken.
De partij van Netanyahu, Likud, ziet in Gantz een duidelijke bedreiging en bereikt in de spotjes een bedenkelijk niveau om hem belachelijk te maken. De vroegere stafchef van het leger verschijnt bijvoorbeeld in beeld met bizarre, uitpuilende ogen, terwijl hij maar wat stamelt. Daarbij klinkt een irriterende, scherpe toon. Het doel is kennelijk hem af te schilderen als een verwarde slappeling.
In een ander filmpje verschijnt Netanyahu in beeld. Hij laat daartegenover de realiteit zien: de vijanden zijn rondom ons. Maar niemand hoeft bij een stem op Likud eraan te twijfelen wat hij krijgt: „Netanyahu. Rechts. Sterk. Succes.” Daarna duikt president Donald Trump nog even op: „Vandaag openen we de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem. Gefeliciteerd.”
Hoewel Blauw-Wit zeker kansen heeft, voert ze een zwakke campagne. Duidelijk is dat de partij een einde wil maken aan de verdeeldheid in het land, die onder Netanyahu groter werd met voortdurende aanvallen op Arabische Israëliërs, de media en alles wat ‘links’ is.
Maar verder? Blauw-Wit zou sterker staan als ze benoemt dat Israël onder Netanyahu afglijdt naar één staat voor twee volken, waarin de meeste Palestijnen in enclaves wonen zonder stemrechten of andere burgerrechten. Gantz durft de term tweestatenoplossing niet in de mond te nemen. Terwijl duidelijk is dat deze oplossing het Israël mogelijk maakt te overleven als Joodse én democratische natie.
Duidelijker zijn de rechtse en linkse partijen. Nieuw rechts heeft twee grote vijanden waarmee straks moet worden afgerekend: Hamas en het Israëlische Hooggerechtshof. De religieuze partijen willen uiteraard de belangen van de religieuzen verdedigen en de rol van de Joodse religie in staat en samenleving vergroten. De linkse Arbeiderspartij en Meretz wijzen op de noodzaak vrede te sluiten met de Palestijnen.
Het publiek heeft nog even de tijd om de keuze te maken. Het kan nog alle kanten op.