Met onze kinderen deed ik eens een gedachte-experiment: stel je hebt nieuwe schoenen nodig. Je hebt twee opties. Een paar van 40 euro en een ander, mooi, paar van 60 euro. Welk paar kun je het beste kopen? Uiteraard noemden ze direct het goedkopere paar.

Maar als het duurdere paar nu twee jaar meegaan vanwege een betere kwaliteit en die goedkopere schoenen maar één jaar? De kinderen begrepen direct dat je in dat geval beter die duurdere kunt kopen. Maar als je kind in de groei is, moet je tóch nieuwe kopen. Toen ik dat vertelde, kozen ze gelijk voor de goedkopere schoenen.

Om het weer lastig te maken, voegde ik toe dat je de goedkopere schoenen na een jaar nog voor 10 kunt verkopen en de duurdere na een jaar nog voor 40 euro. Na even rekenen kwamen ze weer bij de duurdere schoenen uit.

Levensduur

In de praktijk merk ik dat mensen vooral op prijs letten en minder op levensduur, restwaarde en gebruikersdoel. Op de prijs letten is goed, maar naar de terugverdientijd kijken is beter. Nog een stapje beter is kijken naar de contante waarde. Contante waarde houdt ook rekening met rente, rendement, prijsveranderingen, et cetera. Daarnaast brengt de rekenmethodiek alle bedragen naar hetzelfde punt in de tijd. Geld op verschillende tijdstippen kan dezelfde waarde hebben. Stel de rente is 4 procent, dan is 100 euro nu even veel waard als 104 euro over 1 jaar. Door alle bedragen naar 1 punt in de tijd te brengen, zijn investeringen beter te vergelijken en haal je die ogenschijnlijke verschillen weg.

Vorig jaar kregen we zelf te maken met het verschil in contante waarde en terugverdientijd. Wij moesten investeren in een nieuw verwarmingssysteem van ons huis. We hebben een onafhankelijk bureau ingeschakeld dat kon uitrekenen welke investering slim was. Wij kregen zes investeringsbegrotingen en daaruit bleek dat de goedkoopste investering vergeleken met de contante waarde niet de slimste investering was. Bij de contante waarde konden we rekening houden met het feit dat we een deel van de investering meefinancierden met de hypotheek. Daarnaast hadden we als aanname dat de gasprijs zou oplopen.

Gasloos

Als we voor de goedkoopste investering waren gegaan, hadden we nog snel voor een oud systeem op basis van gas moeten kiezen. Als we keken naar terugverdientijd, moesten we fors meer investeren, maar konden we bijvoorbeeld kiezen voor een hybride systeem in combinatie met goede isolatie. Als we louter naar de contante waarde keken, moesten we direct de stap naar gasloos maken. Dat was –rekening houdend met alle factoren– financieel de meest wijze keus.

Uiteraard zitten in zo’n berekening allerlei aannames, maar het is goed om te beseffen dat er meer is dan alleen de ogenschijnlijk laagste prijs. De berekening op basis van de contante waarde viel uiteindelijk zelfs vier keer goedkoper uit dan ogenschijnlijk de goedkoopste investering.

De auteur is Master of Financial Planning. Volgende keer schrijft hij over het financieren van vergroening. Suggesties of vragen? financieel@refdag.nl