Waarom spreekt Theresa May over een „kort” uitstel?

Binnen het Britse kabinet is dinsdag over deze kwestie gevochten. De zogeheten brexiteers onder de ministers staan erop dat dit uitstel niet langer duurt dan tot 30 juni. De voorstanders van brexit zijn bang dat een langer uitstel leidt tot nieuwe verkiezingen en mogelijk een tweede referendum, en daarmee verdwijnt brexit misschien wel helemaal van tafel.

Wat maakt kort of lang uitstel verder uit?

Op 2 juli worden de nieuwe leden van het Europees Parlement beëdigd. Door de brexit wordt het aantal leden van het EP teruggebracht van 751 naar 705. Ook het aantal afgevaardigden per lidstaat wordt aangepast. Deze herschikking gaat ervan uit dat de Britten dan al afscheid genomen hebben.

Mocht het Verenigd Koninkrijk toch langer lid van de EU willen blijven, dan is het land wettelijk verplicht verkiezingen voor het EP te houden. Daar kan de regering-May niet aan ontkomen.

Tot wanneer kan over die verkiezingen worden besloten?

In Nederland kunnen partijen tot uiterlijk 9 april kandidaten stellen. Het is niet duidelijk of het Verenigd Koninkrijk ook zo’n datum kent, maar de sluiting van de lijsten kan niet veel later plaatsvinden. Met het schrijven en goedkeuren van programma’s en kandidatenlijsten zijn ten minste enkele weken gemoeid. Bovendien kost ook het praktisch organiseren van de verkiezingen tijd. Volgens de media zou de Conservatieve Partij al kandidaten hebben gepolst, maar dit is niet bevestigd.

Net als Nederland houdt het Verenigd Koninkrijk de EP-verkiezingen niet op zondag maar op donderdag. Als de Britten meedoen is dat dus op 23 mei.

Is er geen manier om toch zonder verkiezingen lid te blijven?

Met politieke wil kan er een hoop. Het is voorgekomen dat nieuwe lidstaten die halverwege een EP-termijn toetraden, aan nationale parlementsleden een zogeheten dubbelmandaat gaven. Kamerleden werden dan tijdelijk ook lid van het EP. Dit is een ‘plakbankconstructie’ die (theoretisch) ook voor Britten kan worden toegepast. Maar beter is het ervan uit te gaan dat als de Britten eind april geen EP-verkiezingen hebben uitgeschreven, de brexit eigenlijk is gestart.

Terug naar de EU-top donderdag en vrijdag: wat zegt die over het uitstel?

Dat is nog onduidelijk. EU-hoofdonderhandelaar Barnier waarschuwt voor „verlenging van de onzekerheid.” Ook de Franse regering reageert terughoudend. De Duitse bondskanselier Merkel zegt dat een besluit pas volgende week volgt. Commissievoorzitter Juncker sprak woensdagmorgen op de Duitse radio over een extra top eind volgende week.

Woensdagavond komen de EU-ambassadeurs bij elkaar en dan zal vermoedelijk duidelijk worden hoe de sfeer onder de 27 lidstaten is.

Uitstel van het uitstel hoeft voor premier May trouwens niet verkeerd te zijn. Dat geeft immers (nog) meer druk op de tegenstanders van haar voorstel om alsnog akkoord te gaan. De derde stemming over haar brexitplan is (tot nader order) uitgesteld tot volgende week.