Dat spreekwoord wordt nogal eens geciteerd als het gaat over scheldpartijen. De clou van het spreekwoord is dan dat je over schelden en plagen niet moet klagen. Het zou immers veel erger zijn als je in plaats van uitgescholden, geslagen werd.

Zonder dit soort volkswijsheden allemaal in twijfel te trekken, is gebleken dat het kwetsen van mensen met woorden wel degelijk veel pijn kan veroorzaken. Het kan zelfs leiden tot psychische problemen omdat mensen die uitgescholden worden, kunnen gaan geloven wat er tegen ze wordt gezegd.

Werd er vroeger vooral rechtstreeks gescholden, tegenwoordig gaat dat vaak subtieler. Maar de uitwerking is zeker niet minder erg. Door de komst van internet wordt er nu vooral gescholden op sociale media als Twitter, Facebook en Instagram. Mensen slingeren elkaar, vaak anoniem, de meest gruwelijke verwensingen naar het hoofd. Politici, bestuurders en anderen die vaak in de publiciteit zijn, weten er over mee te praten. Soms zijn sociale media niet meer dan rioolpijpen.

Slachtofferhulp Nederland is donderdag een actie gestart die het schelden op sociale media in het geval van een ongeluk, een ramp of een misdrijf moet tegengaan. Cijfers heeft de hulporganisatie niet, maar medewerkers krijgen van nabestaanden en slachtoffers steeds vaker vragen over hoe ze met scheldpartijen op die sociale media moeten omgaan.

Vandaar de actie die Slachtofferhulp is gestart onder de hashtag #socialslachtoffer. Doel: gebruikers van sociale media aan het denken zetten, zodat ze niet alles wat er in hen opkomt ook direct posten, zoals dat heet.

Wie niet helemaal vreemd is in de internetwereld weet dat juist die onbezonnenheid waarmee mensen dingen schrijven niet snel zal veranderen. Een reactie op Twitter is niet zelden geplaatst voordat de ‘dader’ echt doorheeft wat de uitwerking ervan kan zijn op iemand die een geliefde heeft verloren door een ongeluk of een misdrijf. Zo kan het zomaar gebeuren dat de nabestaanden van iemand die verongelukte omdat hij of zij in slaap gevallen was achter het stuur een stroom opmerkingen over zich heenkrijgen dat het de eigen schuld van het slachtoffer was.

De actie van Slachtofferhulp verdient alle steun. Of ze ook succes zal hebben, is helaas de vraag. Terecht zei cultuursocioloog prof. Gabriël van den Brink donderdag in het Reformatorisch Dagblad dat hij betwijfelt of mensen zich laten gezeggen, omdat het feit dat mensen dit soort reacties plaatsen wijst op „de hardheid van het gemoed van nogal wat burgers.”

Het is die hardheid die met een campagne niet te breken is. Daar is echt meer voor nodig. Mensen moet namelijk gaan inzien dat niet alles in het leven maakbaar is. En dat hij of zij die tegenspoed heeft dat dus zeker ook niet altijd aan zichzelf te wijten heeft.