Vier vragen over het preventiepakket ”Een Veilige Kerk” aan Ineke van Dongen, coördinator van het Meldpunt seksueel misbruik in kerkelijke relaties.

Wat houdt het preventiepakket ”Een Veilige Kerk” precies in?

„Het bestaat uit zes stappen die kerkenraden kunnen uitvoeren als ze werk willen maken van de veiligheid in hun gemeente. Het stappenplan, dat gratis op de website eenveiligekerk.nl worden aangeboden, bevat instructies, praktische werkvormen en diverse documenten. Naast het preventiepakket bieden wij op de website informatie over en voor kerkelijke vertrouwenspersonen, verhalen over seksueel misbruik en voorbeelden van themazondagen over dit onderwerp.”

Wat zijn de belangrijkste stappen die een kerkenraad moet nemen?

„Een eerste stap is het instellen van een commissie Veilige Kerk. Deze commissie inventariseert wat er al gebeurt aan preventie in een gemeente en zet op een rijtje welke stappen er nog genomen moeten worden. De kerkenraad ontwikkelt vervolgens een plan van aanpak en communiceert dat richting alle betrokkenen.

Een tweede stap is de aanstelling van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Deze persoon, die het vertrouwen geniet van zowel kerkenraad als gemeenteleden, kan een rol spelen bij het laagdrempelig melden van (vermoedens) van seksueel misbruik en op het gebied van preventie. Het opstellen van een gedragscode is een derde belangrijke stap. Daarin staat welk gedrag er door de kerkenraad wel en niet geaccepteerd wordt.”

Wanneer kan een kerk zeggen dat ze veilig is?

„Ik heb niet de illusie dat seksueel misbruik met dit preventiepakket niet meer voor zal komen in de kerk. Het zorgt er wel voor dat het onderwerp bespreekbaar wordt gemaakt. Het creëert openheid, waardoor het spreken over seksualiteit, grenzen en omgangsvormen niet meer zo beladen is. Ik raad kerken altijd aan om het onderwerp jaarlijks op de agenda te zetten. Vraag naar ieders ervaringen, spreek elkaar aan op gedrag. Daardoor verdwijnt het taboe op dit onderwerp en ontstaat in de kerk een veilig klimaat.”

Hoever zijn kerken als het gaat om preventie van seksueel misbruik?

„Van de gemeenten in de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken heeft 85 procent een vertrouwenspersoon. Daar ben ik blij mee. De aandacht voor misbruik door de kerken is de laatste jaren sterk toegenomen. Ik kom gelukkig weinig mensen meer tegen die zeggen: „Het komt bij ons niet voor.””