Wie het meegemaakt heeft, weet dat elk verkeersongeval met dodelijke afloop dramatisch ingrijpt in het leven van mensen. Het is daarom geen gemakkelijk onderwerp om over te schrijven. Zeker niet in termen van zakelijke getallen en doelstellingen. Toch hebben de landelijke, provinciale en lokale overheden de taak te zorgen voor voldoende verkeersveiligheid. Daarnaast is ook de CO2-uitstoot van onze mobiliteit een groeiend probleem. Het zou mooi zijn wanneer we met snelheidsbeperkende en andere maatregelen twee vliegen in één klap konden slaan.

In december 2018 kwam het kabinet met het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 naar buiten. Doelstelling daarbij is nul verkeersdoden in 2030. Een utopie. Een realistische doelstelling is nodig.

Opvallend is dat de verlaging van de maximumsnelheid niet in het actieplan voorkomt. Toch is bij veel verkeersongevallen een te hoge snelheid de oorzaak van een ongeluk. Dit blijkt uit een rapport van de SWOV (R-2006-13). Daarin staat bijvoorbeeld dat bij een snelheid van 80 km/u de kans op overlijden twintig keer groter is dan bij 30 km/u. Een voor de hand liggende maatregel is daarom het naar beneden bijstellen van de snelheidslimieten. Hoogleraar Marjan Hagenzieker van de Technische Universiteit Delft pleit hier dan ook terecht voor (Volkskrant 6-12).

De overheid moet laten zien dat zij de verkeersveiligheid serieus neemt. Het aanpassen van de snelheidslimieten is wellicht een maatregel die niet direct populair is, maar die zeker effect zal hebben. Daarom zou de overheid er goed aan doen dit in het actieplan op te nemen.

Bebouwde kom

Zeker in de bebouwde kom moet de maximumsnelheid omlaag. Fietsers en voetgangers zijn nu vaak het slachtoffer van autoverkeer. Een automobilist die 50 km/u rijdt, is een forse bedreiging voor een onbeschermde fietser of voetganger. Verlaag daarom de maximumsnelheid in de bebouwde kom tot 40 km/u. Dat lijkt gering, maar kan in de praktijk het verschil maken tussen een ongeval met letsel of een dodelijk ongeval.

Op de provinciale wegen zal maximaal 70 km/u al voor een vermindering van het aantal verkeersslachtoffers zorgen. Het zijn de gevaarlijkste wegen van ons wegennet, vanwege het tegemoetkomende verkeer.

De maximumsnelheid op de snelweg is nog niet lang geleden verhoogd tot 130 km/u, maar die kan beter verlaagd worden tot 110 km/u. Dat zal niet tot een sterke vermindering van het aantal verkeersslachtoffers leiden – snelwegen zijn immers relatief veilig – maar levert wel een forse bijdrage aan de vermindering van de CO2-uitstoot. Het kan toch niet zo zijn dat we onze huizen duurzaam maken en vervolgens met onze auto’s de bespaarde energie weer gaan uitstoten?

Deze maatregelen vragen een bijdrage van ons als inwoners van Nederland. We zullen moeten accepteren dat we wat meer tijd kwijt zijn aan onze reizen. Maar dat is zeker niet erg, als we daarbij beseffen dat het bijdraagt aan meer verkeersveiligheid en een duurzamere samenleving. Onthaasten in het verkeer moet een gewoonte worden. Het spaart mensenlevens, voorkomt veel leed en draagt ook bij aan lagere kosten van zorg en ziekenhuis.

Verhuispremie

Minder autokilometers maken is daarnaast een doelstelling die veel voordelen heeft. Er zijn minder files en minder verkeersslachtoffers en het milieu wordt er minder door belast. De overheid kan door maatregelen stimuleren dat mensen dichter bij hun werk gaan wonen. De overdrachtsbelasting van 2 procent bij een verhuizing kan omgezet worden in een verhuispremie van 2 procent. Het bedrag dat burgers nu bij een verhuizing moeten betalen, krijgen ze dan uitgekeerd als beloning voor het feit dat ze dichter bij hun werk gaan wonen. Inwoners die nu meer dan 30 kilometer van hun werk af wonen en verhuizen naar een woonplaats binnen 15 kilometer van hun werk kunnen hiervoor in aanmerking komen. Mensen die op een afstand van maximaal 15 kilometer van hun werk wonen, zijn doorgaans vaker bereid de fiets te nemen voor het woon-werkverkeer. Dat betekent extra winst voor de verkeersveiligheid, het milieu en de gezondheid.

Lange adem

De politiek moet wel bereid zijn bepaalde stappen te zetten. Het is mooi dat het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 de eerste ambitieuze aanzet hiervoor geeft. Voor het verlagen van de maximumsnelheid moeten de verkeerswetten aangepast worden en ik realiseer mij dat dit een proces van lange adem is. Stimulerende belastingmaatregelen zijn wellicht wat gemakkelijker in te voeren. Kortom, ik doe hierbij een stevig beroep op onze overheid om haar verantwoordelijkheid in dezen te nemen.

Zoals gezegd lijkt het mij een onhaalbare doelstelling het aantal verkeersdoden in 2030 op nul te krijgen. Wat is een realistische doelstelling met deze maatregelen? Ik denk aan een vermindering van 5 procent per jaar. Dat betekent dat het aantal verkeersdoden in 2030 ongeveer gehalveerd is. Wanneer we hier als overheid en burgers samen voor willen gaan, dan moet het mogelijk zijn dit doel te bereiken.

De auteur is SGP-raadslid in de gemeente Epe.