Wie van Den Haag naar Warfhuizen verhuist, moet wel verliefd zijn op het noorden. Dat geven Ton en José van der Velden dan ook grif toe. „Ieder jaargetij reisden we vanuit de Randstad richting Waddenzee om de streek nog beter te leren kennen.” Het onvermijdelijke gebeurde. „In oktober 1994 vestigden we ons in de monumentale historische dorpsboerderij aan de Baron van Asbeckweg in het Groningse Warfhuizen.”

Tegenwoordig helpen de Van der Veldens mensen die het noorden willen verkennen. In hun schuur lieten ze vier sfeervolle kamers bouwen, genoemd naar onder anderen Shakespeare en Dickens. De Theaterherberg is, net als andere bijzondere overnachtingsadressen in het noorden van Groningen en Friesland, aangesloten bij Stichting De Pronkkamer. Deze organisatie, vernoemd naar de mooiste kamer van een huis waarin de bewoners alleen op zondag leefden, is opgericht om monumentale boerderijen, herbergen en andere karakteristieke panden in ere te houden. Toeristen kunnen er overnachten om de volgende dag de omgeving te verkennen. Skateroutes, fietstochten en wandelpaden, en daarvan zijn er in het noorden genoeg, lenen zich uitstekend voor zo’n dagtrip…

Sint-Jacobus
Om te beginnen is er een mooie tocht over de Slachtedijk. Wie hem wil lopen of fietsen moet in ieder geval een winddichte jas meenemen. De 42 kilometer lange binnendijk maakt deel uit van het oude waterbeheersingstelsel van Friesland. De dijk begint bij de Oosterbierumse Zeedijk en loopt met een boog naar Oosterwierum, waar hij samenvalt met het Jabikspaad.

Het pad is de Friese aanloop naar een oude, cultuurhistorische tocht dwars door Europa naar een van de beroemdste pelgrimsoorden ter wereld: Santiago de Compostela in Spanje. De tocht stamt uit de vroege Middeleeuwen en staat de laatste tijd aardig in de belangstelling. Het Friese deel van de route begint in Sint Jacobiparochie, de enige plaats in Nederland die haar naam ontleent aan de apostel Jakobus. Zijn beenderen zouden in Santiago de Compostela begraven zijn.

Friese schrijvers
Mensen met meer belangstelling voor literatuur dan natuur kunnen beter het Frysk Ferse Paad nemen. Deze toeristische route toont het landschap door de ogen van 25 Friese schrijvers. Het is wel handig om een Fries woordenboek mee te nemen, want de gedichten die her en der op bordjes in het landschap staan zijn voor niet-Friestaligen moeilijk te volgen.

Voor het ontdekken van het Groningse Lauwersland is de fiets het ideale vervoermiddel. Via een kerken- en kerkhovenroute, waarvan de beschrijving bij de VVV’s in die regio klaarligt, ontdekt de toerist een stuk Groningen van grote cultuurhistorische betekenis. Wie cultuur wil snuiven én de verbruikte calorieën meteen wenst aan te vullen, moet zich aanmelden voor de culinair-/culturele fiets- en koetstocht ”Compagniester Banket”, die voert door Tripscompagnie en Borgercompagnie. Deze lintdorpjes liggen tussen Hoogezand-Sappemeer en Veendam. Het banket bestaat uit tien gangen en worden geserveerd in boerderijen, kleine musea en prachtige tuinen. Tenminste, op de vastgestelde data.

Terpen en wierden
Ook al kom je alleen voor cultureel erfgoed of culinaire hoogstandjes naar het noorden, je ontkomt absoluut niet aan de natuur. Voor je er erg in hebt, heeft een van de natuurgebieden je te pakken. De Friese meren, het Waddengebied, de Groningse graanvelden en het nieuwe nationaal park Lauwersmeer hebben een onweerstaanbare aantrekkingskracht. De ’kus’ van de Waddenzee heeft de kust -vandaar het woord natuurlijk- en het binnenland bedekt met wierden. De noordelijkste zee van Nederland dwong onze voorouders tot de bouw van terpen. Met het noemen van die verhogingen in het landschap is de cirkel natuur-cultuur-historie weer rond.

Het is niet voor niets dat veel kunstenaars de weg naar het noorden gevonden hebben. Vincent van Gogh schreef eens over de provincie Drenthe: „Mooi is hier alles, waar men ook gaat.” Alleen voor degenen die van files, smog en drukte houden, gaat die uitspraak niet op.

Sterrenhemel
Tijdens een rondreis door Groningen, Friesland en Drenthe voeren je gedachten je terug naar de schoolbanken. Hoe zat het ook alweer met de verschillen tussen boerderijen in de drie noordelijke provincies? Hadden ze in Groningen nou kop-hals-rompboerderijen? Of stonden die in Friesland? Of zijn daar geen boeren meer? Blijft je geheugen in gebreke, dan is dat niet erg. Iedereen die goed om zich heenkijkt, kan de verschillen met zijn ogen zien. Daar is geen leraar voor nodig.

Aan het einde van een lange excursiedag vol natuur, cultuur en historie duikt menigeen het liefst zo snel mogelijk in bed. Niet doen! Als je dat doet, mis je een van de mooiste attracties van het noorden: de nachtelijke hemel. Dunbevolkt staat niet alleen gelijk aan rust en ruimte. Weinig mensen betekent ook: meer sterren.