Vijf jaar geleden bouwde het straatarme Ethiopië een gloednieuw vliegveld op de hoogvlakte bij Axum. Niet voor de vakantiecharters, want er is geen toerisme. Ook niet voor militaire vliegtuigen, hoewel de vijandigheden met het nabije Eritrea nog niet over zijn. Nee, de 1,5 kilometer landingsbaan ligt er maar voor één doel. Hier moet het vliegtuig uit Rome landen dat de Zuil van Axum aan boord heeft.

Deze 24 meter hoge granieten naald werd door de Italiaanse bezetters in 1937 weggehaald om een plaats te krijgen in Rome. Sinds 1947 wil Ethiopië dat de obelisk terugkomt. Na veel vijven en zessen werd de obelisk eind vorig jaar in drie stukken gedeeld en klaargemaakt voor transport. De Ethiopiërs hechten sterk aan de teruggave van het monument, dat een belangrijke herinnering vormt aan het Oud-Ethiopisch Rijk dat Axum als hoofdstad had (3e eeuw v. Chr. tot 6e eeuw na Chr.). Behalve het vliegveld is ook een nieuwe 30 kilometer lange weg aangelegd tussen de luchthaven en het plein in het stadje Axum waar de zuil moet komen.

De verkeersleiding in Axum zal nog wel even werkloos blijven. De drie stukken van de zuil zijn negen maanden geleden niet linea recta voor transport naar het Romeinse vliegveld Fiumicino vervoerd. In plaats daarvan werden ze gedropt op het terrein van een politiekazerne halverwege Rome en Fiumicino. Er is daar een goede reden voor, vinden de mensen achter het project. Sterker nog, er zijn wel drie redenen op te noemen waarom de zuil nog in Italië is. Zo zijn er geen exemplaren van een bepaald Amerikaans transportvliegtuig voor handen. Die zijn druk in de weer in en rondom Irak, en er is geen enkel vliegtuig dat een omweg kan maken.

Een ander probleem is dat het spiksplinternieuwe vliegveld van Axum ongeschikt zou zijn. De landingsbaan moet ten minste een kilometer langer zijn om zo’n delicaat transport te laten slagen. De stukken graniet zijn loodzwaar. Het zwaarste deel weegt 87 ton. Voordat een vliegtuig met zo’n lading tot stilstand komt, is wel 2,5 kilometer remweg nodig. Voor elk stuk zuil landt trouwens één vliegtuig. Er staan daarom -inclusief een transport van hijskranen en ander materieel voor de opbouw- vier vluchten gepland.

Een ander probleem zijn de kosten, en vermoedelijk is dat de crux. Aanvankelijk had de Italiaanse regering 1,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Dat schijnt nu bij lange na niet voldoende te zijn. Er is 10 miljoen euro nodig. De schatting ligt er zo ver naast dat het bijna opzet lijkt. Van Italiaanse zijde bestaat er bij enkelen nog altijd bezwaar tegen teruggave omdat de Ethiopiërs niet goed voor de naald zouden kunnen zorgen. Inmiddels is er een extra argument bijgekomen om de obelisk in Rome te houden. Het regenseizoen is begonnen en een landing is nu uit den boze. Dat geeft lucht tot september.