Het Duitse electoraat verkiest doorgaans stabiliteit boven spannende politiek. Dat resulteert in vaak vrij voorspelbare politieke trends. De CDU is hiervan het grote voorbeeld en blijft liever saai dan sprankelend. Hoe anders is het de afgelopen maand sinds Angela Merkel bekend maakte dat ze plaats maakt voor een nieuwe partijvoorzitter.

Sindsdien trekken drie kandidaten door het land en is bij de christendemocraten een levendig politiek debat losgebarsten over welke kant de partij eigenlijk op moet. De Merkel-koers in het midden volgen, of toch terug naar rechts om zo de uiterst rechtse AfD de wind uit de zeilen te halen?

Komende vrijdag wordt de opvolger van Merkel op het partijcongres in Hamburg gekozen. Het wordt een nek-aan-nekrace tussen partijsecretaris Annegret Kramp-Karrenbauer en Friedrich Merz. Overigens is het nog lang niet zeker dat deze nieuwe partijleider ook automatisch de volgende kanselierskandidaat wordt bij de Bondsdagverkiezingen, uiterlijk in 2021. En dat er nu nog geen duidelijke favoriet zich aftekent, zegt alles over hoe spannend de Duitse politiek geworden is.

Annegret Kramp-Karrenbauer

Annegret Kramp-Karrenbauer (56): de lievelingskandidaat van Angela Merkel zelf. Van de drie kandidaten heeft Kramp-Karrenbauer verreweg de meeste politieke ervaring als minister en premier van de kleine deelstaat Saarland.

Merkel ziet in haar een goede opvolger, het was een van de redenen om haar eerder dit jaar als partijsecretaris naar Berlijn te halen en haar verder klaar te stomen. In haar toespraken blijkt overduidelijk dat ”AKK” –zoals ze vaak wordt genoemd– dé erfgenaam van de huidige bondskanselier is. Ze verdedigt haar beleid met verve, maar straalt wel iets meer frisheid uit en zegt een strenger migratiebeleid te willen dan Merkel.

Kramp groeide op in een rooms-katholiek gezin met zes kinderen in Püttlingen, in de buurt van Saarbrücken in Saarland. Vader Hans was leraar in het bijzonder onderwijs, moeder Else is huisvrouw. Ze kon goed leren en studeerde politieke- en rechtswetenschappen in Trier en Saarbrücken. Na haar studie ging ze al aan de slag voor de CDU, waar ze snel carrière maakte. In 1984 trouwde ze met mijnbouwingenieur Helmut Karrenbauer; samen hebben ze drie kinderen.

Opvallend is het protest van Kramp-Karrenbauer tegen de wettelijke gelijkstelling van het burgerlijk huwelijk met een geregistreerd partnerschap.

Friedrich Merz

Toen Friedrich Merz (63) van het politieke toneel verdween, rees de ster van Angela Merkel (62). Zij moest als nieuw gekozen partijleider in 2002 de christendemocraten na het tijdperk-Kohl vanuit de oppositie weer terug in de regering leiden. Daarbij kon ze de toenmalige fractievoorzitter van de CDU in de Bondsdag niet gebruiken en nam zijn plaats over. Het verloop van haar verdere carrière is bekend.

Merz verdween echter naar het bedrijfsleven. De jurist ging aan de slag bij vooraanstaande advocatenkantoren en werd commissaris bij vele grote Duitse bedrijven. Het opvallendste is zijn positie als voorzitter van de raad van toezicht bij de Duitse dochter van de niet onomstreden Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock. De miljonair kreeg veel kritiek toen hij zichzelf tot de bovenkant van de middenklasse rekende.

Velen zien zijn terugkeer in de politiek als wraakactie op Merkel, zeker ook omdat hij openlijk wordt ondersteund door Wolfgang Schäuble. De CDU-nestor en huidige voorzitter van de Bondsdag had ooit zelf graag bondskanselier willen worden, maar hoopt nu zijn protégé in het zadel te helpen.

Merz is door zijn lange afwezigheid in de schijnwerpers de minst bekende kandidaat. Misschien juist wel daarom maakt de conservatieve katholiek een grote kans Merkel op te volgen.

Jens Spahn

Heel Duitsland kent de tomeloze ambitie van Jens Spahn (38) om bondskanselier te worden. Hij was slechts 22 jaar oud toen hij Bondsdaglid werd. Dit maakt hem ondanks zijn jonge leeftijd tot een van de meest ervaren kopstukken in de landelijke politiek.

Ook Spahn was beschermeling van Wolfgang Schäuble, die hem als parlementair staatssecretaris naar het ministerie van Financiën haalde. Dat deze nu voor Merz kiest, moet pijnlijk zijn voor de man die opgroeide vlakbij de Nederlandse grens. Spahn hoopt nu vooral zijn nederlaag beperkt te houden en kan het zelfs nog ten positieve draaien wanneer hij met veel steun wordt herkozen in het presidium van de CDU.

De katholiek geldt als een zeer kleurrijk figuur binnen de christendemocraten. Hij geniet veel waardering voor zijn harde werk, dossierkennis en zijn moed om met dwarse meningen te komen. Wellicht is het daarom niet zo gek dat hij goed bevriend is met ‘buurman’ CDA-Kamerlid Omtzigt. Veel CDU’ers zeggen over Spahn: zijn tijd komt nog wel.

De Münsterlander is een stuk conservatiever dan Merkel en durft haar al jaren openlijk te bekritiseren over haar asielbeleid. Tegelijk is hij haar dankbaar dat ze ruimte liet om het huwelijk te openen voor mensen van het gelijke geslacht. Spahn trouwde in 2017 met journalist Daniel Funke.