„O woeste bergen, red onze Radovan”
Duizenden mensen hebben woensdag in het gehucht Sula in de bergen van Montenegro een muziekfestival bijgewoond ter ere van hun held, Radovan Karadzic.
Ondanks de beloning van 5 miljoen dollar die de Verenigde Staten hebben uitgeloofd voor informatie die leidt tot Karadzic’ arrestatie en zijn uitlevering aan Den Haag, is de voormalige Bosnisch-Servische leider nog altijd spoorloos. Op het festival is zichtbaar hoe dat mogelijk is: dankzij de steun van talrijke nationalisten, die in hem geen oorlogsmisdadiger zien, maar een Servische held.
„Radovan, hou je bewakers in de gaten”, zingt een van de artiesten, „er zijn Serviërs die iets te veel van geld houden.” De zanger begeleidt zichzelf op een gusla, een traditioneel eensnarig instrument dat generaties Serviërs hebben gebruikt om de nationale legendes door te geven. Naast de zanger staat een lege stoel met Karadzic’ naam. Bij een naburige kerk staat een tiental stalletjes waar kalenders, T-shirts, boeken en andere Karadzic-parafernalia te koop worden aangeboden.
Voor zijn aanhangers zijn de Serviërs het slachtoffer van een complot van het Westen en heeft Karadzic zich daartegen verzet, met zijn streven een Groot-Servië te creëren. „De Amerikanen zullen hem nooit te pakken krijgen zolang wij zijn legende levend houden”, zegt de 71-jarige Radomir Knezevic, die met zijn wandelstok en strohoed naar het festival is komen lopen vanuit zijn dorp Krdje Selo, zo’n 10 kilometer verderop. „Wij zullen hem nooit verraden”, zegt Mijojka Djeric, een 57-jarige huisvrouw uit Sula, dat zo’n 200 inwoners telt.
Naar verluidt houdt Karadzic zich schuil in het bergachtige oosten van Bosnië, in de buurt van de grens met Servië en Montenegro. Volgens mensen die beweren hem te hebben gezien, heeft hij zijn kenmerkende woeste haardos afgeschoren en een lange baard laten groeien. Hij zou gekleed gaan in het zwarte gewaad van een orthodoxe priester.
Karadzic, van huis uit psychiater en dichter, blijft volgens de berichten nooit lang op een plaats. Hij zwerft van het ene onderduikadres naar het volgende en verblijft onder meer in kloosters en in grotten. Om de NAVO-soldaten in Bosnië te ontlopen reist hij alleen ’s nachts en maakt hij zo min mogelijk gebruik van wegen. Karadzic geeft de voorkeur aan smalle paadjes door het bos. Soms brengt hij een bezoek aan zijn bejaarde moeder in zijn geboortedorp Petnjica in Montenegro.
„Luister goed naar me, dierbare broeders”, zingt de Servische ”guslaman” Milic Saponjic. „Ze zoeken Radovan vanuit Den Haag, bieden kostbaar goud. Maar Radovan is niet te koop. O, woeste bergen, open uw armen en red onze broeder Radovan.”