Buitenland

Litouwen strijdt zij aan zij met Oekraïene tegen Moskou

Oekraïne heeft de NAVO gevraagd om hulp in het conflict met Rusland. Lidstaat Litouwen steunt het land bij de oorlog tegen pro-Russische rebellen en levert wapens.

Floris Akkerman
1 December 2018 16:31Gewijzigd op 16 November 2020 14:45
Massale belangstelling bij de begrafenis van Adolfas Ramanauskas, een Litouwse patrizaan die tegen het Sovjetimperium vocht. beeld Floris Akkerman
Massale belangstelling bij de begrafenis van Adolfas Ramanauskas, een Litouwse patrizaan die tegen het Sovjetimperium vocht. beeld Floris Akkerman

Er stonden tanks voor de televisiestudio, waar Paulius Kijauskas verbleef. Hij zag schietende Sovjetsoldaten. Tegenover de Sovjettroepen stonden duizenden Litouwers opgesteld rondom het parlementsgebouw in de hoofdstad Vilnius. Ze hadden barricades opgeworpen. Tussen die menigte zag Kijauskas het blauw-geel van de Oekraïense vlag. „Dat gaf zo’n goed gevoel. We wisten dat we er niet alleen voor stonden.”

Het was januari 1991. De Sovjet-Unie verkeerde in zijn nadagen en verzette zich tegen het uitroepen van de onafhankelijkheid door Litouwen. Zevenentwintig jaar later steunt de nu 50-jarige architect Kijauskas Oekraïeners in een oorlog tegen pro-Russische separatisten. Hij verzorgt de financiën van de Litouwse burgerhulporganisatie Blauw/Geel (naar de Oekraïense vlag) die onder meer geld, slaapzakken, medicijnen, schoenen, ondergoed en infraroodkijkers inzamelt voor het Oekraïense leger. „Als buren help je elkaar. Morele steun is belangrijk. Net als wij toen, vecht nu Oekraïne tegen het Russische imperialisme. Zolang de oorlog daar duurt, geven wij hulp.”

De Oekraïense president Petro Porosjenko vroeg deze week om NAVO-schepen in het conflict met Rusland rond de Zee van Azov. Maar het militaire bondgenootschap geeft daar geen gehoor aan: Oekraïne is immers geen lid. Maar op Litouwen kan Porosjenko rekenen. Burgers doneren geld en de regering levert wapens aan het leger. Vilnius werkt bovendien aan een internationaal plan om Oekraïne met een financiële injectie te steunen.

„Ga naar de begrafenis van Adolfas Ramanauskas”, adviseert Jonas Ohman in oktober aan de telefoon. „Dan snap je waar de verbondenheid met Oekraïne vandaan komt.” De Zweedse filmmaker is vergroeid met Litouwen en richtte Blauw/Geel op. Eind november verleende de Litouwse president Dalia Grybauskaite hem het Litouwse staatsburgerschap voor zijn bewezen diensten.

Een dag later trekt een stoet van de rooms-katholieke kerk in Vilnius naar een begraafplaats in de stad. Voorop gaat de kist van Ramanauskas, alias Vanagas, een partizanenleider die in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw vocht tegen het Sovjetleger. Zijn stoffelijke resten werden eerder dit jaar gevonden en geïdentificeerd. Op de begraafplaats verzamelen president Grybauskaite, katholieke kerkleiders, de legertop en burgers zich om het graf.

Met de partizanenstrijd na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde Litouwen zijn identiteit en vocht het voor de natiestaat. Precies zoals de patrizanen hun wapens opnamen tegen het Sovjetimperium, doet Oekraïne dat nu, wil Ohman duidelijk maken.

Als Rusland niet wordt gestopt in Oekraïne dan verlangt Moskou naar meer, meent de filmmaker. „Daarom is de Oekraïense strijd ook onze strijd. Rusland probeert zijn imperialistische ambities nieuw leven in te blazen. Wat in Oekraïne gebeurt, kan ook hier plaatsvinden.”

Viceminister Darius Skusevicius (35) van Buitenlandse Zaken bezocht meerdere malen het oorlogsfront in Oost-Oekraïne. In zijn werkkamer in Vilnius staan op een kast drie Oekraïense souvenirsborden. Hij vertelt over de zomerkampen die Litouwen organiseert voor Oekraïense kinderen, over militaire trainingen aan Oekraïne en over het leveren van wapens. „Ze verdedigen hun land. Dat kunnen ze niet doen met alleen messen.”

Oekraïne heeft het recht om soeverein te zijn, zegt Skusevicius beslist. Maar Rusland is volgens hem bezig de grenzen te hertekenen. „Als Oekraïne valt, zijn wij de volgende.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer