Waarom in deze rubriek aandacht hiervoor? Omdat we als christenen een groot gevaar lopen te véél te redeneren. De volgende zinnen doen pijn en veroorzaken verdriet: „Maar geloofwaardig bewijsmateriaal toont aan dat de wereld jong is. Dus is de Bijbel ook zeker betrouwbaar in al het andere dat hij zegt” (RD 26-11). Daarbij struikel ik over dat woordje „dus”. Alstublieft geen ”dus”. Alsof geloofwaardig bewijsmateriaal –verkregen via een wetenschappelijke methode– kan vertellen dat de Bijbel betrouwbaar, geloofwaardig is in alles wat de Bijbel zegt. Dat kunnen we onze jongeren niet meegeven en dat kunnen we ter verdediging van het christelijk geloof nooit aanvoeren. Immers, als ooit blijkt dat dit materiaal toch niet zo betrouwbaar is? Dat kan zo maar gebeuren op een dag, want het is maar wetenschap en die werkt met voorlopige conclusies. Dan is ”dus” de Bijbel niet meer betrouwbaar in alles! Zo laten we mensen in verwarring achter.

Nee, dit is geen pleidooi voor een ”dat moet je maar gewoon geloven”. Geloof is niet blind, al zou je wel kunnen verdedigen dat je Iemand blindelings vertrouwt (ondanks alle strijd). Er zijn argumenten en redenen om aan te geven dat de Bijbel een betrouwbare indruk geeft. Zeker wel. Maar dan beginnen we wel vanuit de Bijbel en gaan we in omgekeerde richting. Dus wanneer er vragen zijn bij de geloofwaardigheid van de Evangeliën vanwege de vele (kleine) verschillen onderling, dan kan het anderen metterdaad helpen om aan te geven dat het genre ”evangelie” geen reporterverslag is. Dat bovendien juist de onderlinge verschillen de positie van de evangelisten als getuigen alleen maar sterker maakt. Er is geen rechter die zich laat overtuigen door drie of vier identieke verklaringen. Heerlijk dat we vier onderling verschillende Evangeliën hebben.

Het Woord van God is echter geloofwaardig zonder enig wetenschappelijk bewijs. Waarom? Omdat via deze woorden de adem van God mij in het gezicht blaast en we via onze oren de stem van onze Schepper en Verlosser horen. Dát is immers het getuigenis van de Geest. „Al de Schrift is door God uit-geademd…” (2 Tim. 3:16). Deze theopneustie (goddelijke ingeving, red.) verleent de Bijbel van binnenuit gezag. Er is geen theorie ter wereld die de Bijbel als Woord van God gezag kan geven. Dat is beledigend voor de Spreker! Juist die theorieën bevestigen de indruk alsof de Bijbel een tekstboek is dat wij moeten leren lezen. Het omgekeerde is waar en word je gewaar, al lezende: het Woord van God leest ons.

Bovendien moeten we ook niet doen alsof het volgens onze maatstaven allemaal zo geloofwaardig is en alles zo mooi klopt en zo logisch is. Daarmee ontkennen we het ongelooflijke, dat het ”te dwaas voor woorden” is! Waar ik hiermee op doel? Op getuigenissen uit de Bijbel. „Wij hebben heden ongelooflijke dingen gezien” (Luk. 5:26). De verlamde ontving vergeving van zonden met een enkel woord! Paulus spreekt niet zonder reden over het „zwakke van God” en het „dwaze van God” (1 Kor. 1:25). Het is ongelooflijk waar dat Gods almacht bleek in de uiterste zwakheid van de ogenschijnlijk machteloze Zaligmaker aan het kruis. Wat willen we hier nog ”bewijzen”? Met welke methode? Hier hebben wij het nakijken met al ons weten en staan we voor de afgrond van ons bestaan. Hier staan we voor de oceaan van heilige liefde. De Bijbel is juist zo geloofwaardig, omdat het zo ongeloofwaardig is in onze eigen ogen.

Blaise Pascal schreef in zijn diepzinnige ”Gedachten”: „Als men tegen de beginselen van de rede ingaat, dan verzinkt men in het ongerijmde en belachelijke; als men alles aan de rede onderwerpt, dan blijf in onze godsdienst geen plaats voor het mysterie en bovennatuurlijke.” We mogen ons “dus” door beide aspecten laten gezeggen en dat aan anderen laten zien. Geen “dus” van bepaald bewijsmateriaal.

De auteur is hoogleraar praktische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. In deze rubriek worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.