Trump vindt de moord „verschrikkelijk” en sluit niet uit dat kroonprins Mohammed bin Salman vooraf op de hoogte was van de aanslag. „Het kan zijn dat de kroonprins weet had van de plannen”, aldus Trump. „We weten misschien nooit alle feiten rond deze zaak.” Maar desondanks blijft hij Saudi-Arabië een „geweldige bondgenoot” vinden en zijn economische sancties voor hem geen optie.

In een verklaring stelde hij dat het dom zou zijn de lucratieve wapencontracten en de „nauwe banden” met het olierijke land te beëindigen. Tijdens zijn staatsbezoek in 2017 heeft Trump voor miljarden aan wapentuig verkocht aan Saudi-Arabië.

Hij voelt er niets voor om vanwege „politieke of andere redenen” gehoor te geven aan de roep om sancties. „Rusland en China zouden daar enorm van profiteren”, aldus de president.

Wel heeft Amerika strafmaatregelen genomen tegen zeventien Arabieren van wie vast staat dat ze bij de moord waren betrokken. Overigens is Trump in zijn opstelling geen uitzondering. Ook in Europa lijkt er geen wapenembargo tegen Saudi-Arabië te komen, ondanks de felle diplomatieke reacties op de moord op Khashoggi.

Behalve de economische belangen tellen bij Trump ook strategische. Hij heeft zijn hoop op Salman gevestigd als spil van een nieuw Midden-Oostenbeleid. Hij kan de steun van het land gebruiken in zijn politieke benadering van Iran. Dat alles zou door hard optreden van Amerika in de zaak-Khashoggi kunnen stranden.

Jamal Khashoggi was een fel criticus van het Saudische bewind. Hij werd begin vorige maand vermoord tijdens een bezoek aan het Saudische consulaat in Istanbul. Inmiddels heeft Saudi-Arabië de moord toegegeven.

Wapendeal

Vorige week eiste de Saudische openbaar aanklager tegen vijf daders de doodstraf. Turkije heeft recent de geluidsbanden waarop het drama is te horen gedeeld met enkele Westerse landen, waaronder Amerika. President Trump liet begin deze week weten geen behoefte te hebben om deze banden te beluisteren. Hij zei voldoende op de hoogte te zijn van de feiten.

Volgens de Amerikaanse inlichtingendienst CIA zou Salman opdracht hebben gegeven voor de moord. De CIA baseert dit onder meer op een onderschept telefoongesprek dat de broer van de kroonprins met Khashoggi voerde. De broer, Khalid bin Salman, zou hem daarin hebben gezegd dat de journalist naar het consulaat in Istanbul moest gaan om documenten voor zijn huwelijk op te halen en dat dit veilig zou zijn.

Trump zegt dat de Amerikaanse belangen immens zijn. Hij wijst erop dat zijn wapendeal van afgelopen jaar direct 110 miljard dollar heeft opgeleverd en de komende jaren goed is voor nog eens 450 miljard dollar. Deze cijfers worden door critici echter naar beneden bijgesteld. Zij wijzen er op dat volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken tot begin oktober nog maar 14,5 miljard dollar van de overeenkomst zou zijn verzilverd.

Daarnaast blijkt uit de jaarlijkse export van de VS naar Saudi-Arabië de afgelopen twintig jaar nooit hoger geweest dan 30 miljard dollar.

Kritiek

Zowel Republikeinen als Democraten in de Senaat zijn kritisch over de koers die Trump nu kiest. Zij willen een afdoend onderzoek naar de rol van Salman.

Senatoren Bob Corker van de Republikeinen en Bob Menendez van de Democraten hebben een brief aan Trump gestuurd waarin ze een beroep doen op een mensenrechtenwet, die de president opdraagt te onderzoeken of een buitenlands persoon verantwoordelijk is voor een mensenrechtenschendingen.

De Republikeinse senator Lindsey Graham zei dat er vanuit beide partijen steun is voor sancties tegen Saudi-Arabië, „inclusief bepaalde leden van de koninklijke familie, voor de barbaarse daad die ingaat tegen alle beschaafde normen”. De Senaat heeft de bevoegdheid om daartoe te beslissen. Maar het zal naar alle waarschijnlijkheid dan nog niet leiden tot echte strafmaatregelen. De president kan een dergelijk besluit met een veto treffen.