De zorgen over zelfmoord onder boeren nemen toe in de agrarische sector. Officiële cijfers ontbreken, maar de signalen spreken boekdelen. Veel agrariërs kennen wel iemand uit hun omgeving bij wie het misging. Uit onderzoek in buurlanden blijkt dat suïcide onder agrariërs beduidend meer voorkomt dan gemiddeld.

De spanningen onder agrariërs en hun gezinnen is hoog, weet regiocoördinator Wim Verbeek van vrijwilligersorganisatie ”Zorg om Boer en Tuinder”. De afdeling Zuid biedt met twaalf vrijwilligers een luisterend oor aan boeren in Zuid-Nederland. In Brabant hebben zich recent twee gevallen van zelfdoding voorgedaan. „Best heftig”, reageert Verbeek maandag. „Wij komen op dit moment bij een boer en boerin die zeggen: Als het zo moet, hoeft het voor ons niet meer en stappen wij er samen uit.”

Belangrijke oorzaak van de psychische problemen onder agrariërs is volgens Verbeek dat ze „bijna niet meer” kunnen voldoen aan de strenge wet- en regelgeving. Als er ook maar iets niet in de haak is, blokkeert de overheid een bedrijf of kort zij de boer op zijn toeslagen. „Door bijvoorbeeld te laat aanmelden van een paar kalveren, kan een boer al in grote problemen komen.” Brabant is daarbij strenger dan Nederland, Nederland is strenger dan Europa, stelt de oud-pluimveehouder. „Te streng. Het mag hier best een beetje soepeler.”

Zorgen

Ook financiële zorgen, zorgen over opvolging, gezinsproblemen of de verplichte asbestverwijdering zijn meer dan eens oorzaken van grote spanning in de agrarische sector, stelt CCA-voorzitter Overeem. „Vaak is het een optelsom van problemen. Er is veel aan de hand in bijvoorbeeld de veehouderij. Boeren zien bij alle veranderingen meer dan eens door de bomen het bos niet meer.”

Suïcide komt onder agrariërs in christelijke kring net zo vaak voor als daarbuiten, stelt Overeem. „Helaas.” De CCA is „erg druk” met pastorale coaching onder boeren. „Luisteren, luisteren, luisteren.” Overeem adviseert agrariërs met psychosociale problemen vooral aan de bel te trekken. „Wacht niet te lang met hulp vragen, maak problemen bespreekbaar.” De christelijke organisatie verwijst zo nodig door naar professionele hulpverlening.

Overeem benadrukt dat er „absoluut” hulp geboden kan worden. „Het is ontzettend belangrijk om je hart eens te luchten. Daarmee ontstaat een opening voor hulp.” Schaamte weerhoudt boeren soms. „Een boer hoeft zich niet te schamen hulp te vragen. Niemand hoeft dat te weten.”

Onderzoek meldpunt suïcidale agrariërs

Minister Carola Schouten (Landbouw) laat nagaan of het nodig en mogelijk is om een loket te openen waar erfbetreders, bijvoorbeeld dierenartsen, al dan niet anoniem melding kunnen maken van boeren en tuinders met psychosociale problemen. De suggestie voor zo’n meldpunt werd gedaan tijdens een recent door het ministerie georganiseerd overleg tussen vertegenwoordigers van de agrarische sector en de hulpverlening, aldus Schouten zaterdag. Daaruit bleek dat (commerciële) relaties niet altijd weten hoe ze hulp zouden kunnen bieden wanneer ze merken dat boeren of tuinders worstelen met psycho-sociale problemen. Om agrariërs te helpen, hebben sommige gemeenten al speciale coaches aangesteld. Voor erfbetreders en collega-boeren die een luisterend oor willen bieden, bestaat agrozorgwijzer.nl.