Een vergelijk met het Lutherjaar 2017 dringt zich op. Duitsland pakte het groots aan met allerlei culturele evenementen. Met Lutherbier en Lutherworst. Souvenirjagers konden zelfs sokken kopen met Luthers uitspraak toen hij zich voor de keizer moest verantwoorden: „Hier stehe ich, ich kann nicht anders.” Aan historie valt te verdienen.

De overheid zocht het meer in Luthers betekenis voor de Duitse (!) cultuur, taal en maatschappij. Honderd jaar eerder deed de filosoof Johann Gottlieb Fichte dat al in zijn ”Reden an die Deutsche Nation”. Hij somde Luthers verdiensten op voor wetenschap, vrijheid, muziek, recht, taal en de structuur van de Duitse natie. In de twintigste eeuw verschoof het beeld. Voor DDR-ideologen werd Luther een maatschappelijke revolutionair. Maar Thomas Mann houdt hem in zijn roman ”Doktor Faustus” (1947) medeverantwoordelijk voor de latere Duitse barbarij. In 2015 vond het tijdschrift ”Israel en de Kerk” (jrg. 14, 2) „de reformatieherdenking een farce als Luther niet van zijn voetstuk gaat.” Voor de grote herdenking van 2017 werd het Lutherbeeld weer opgepoetst. Onder andere zijn inbreng voor het Duitse (!) onderwijs kreeg aandacht.

De protestantse kerk in Duitsland kwam weinig verder dan vrijheid en verbroedering centraal te stellen. Zij muntte uit in vage algemeenheden.

Terug naar Dordt. De grote betekenis van de synode was dat zij een eind maakte aan de politieke en religieuze conflicten, koos voor een toegankelijke (!) Bijbelvertaling en dat zij een belangrijk belijdenisgeschrift naliet. Dat laatste staat alom ter discussie.

Voor nu intrigeert de vraag of de synode zich herkennen zou in de manier waarop zij herdacht wordt. Ook binnen de kerken. Denk aan een krampachtige omgang met de Statenbijbel. Bijbelwoorden handhaven die leiden tot misverstanden. Een verouderd taalkleed koesteren. Zo maar zouden die een verhindering kunnen opwerpen om te komen tot kennis der waarheid. Wie wil dat op zijn geweten hebben? Wie Dordt eert, houdt haar erfenis graag toegankelijk.