Een gemiddeld gezin met één kind verbruikt 3600-4000 kWh elektriciteit en 1450 m3 gas. Ons streven is om energieneutraal te worden, dus zullen we nog wat stappen moeten zetten.

Met de ondertekening van het Parijsakkoord doen we als land mee met het streven naar het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk (1850). Een maand geleden bracht het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een informerend en alarmerend rapport uit over de gevolgen van de opwarming van de aarde. Op dit moment zitten we al op ongeveer 1 graad verhoging ten opzichte van het ijkjaar 1850. Als we de totale klimaatverandering willen beperken tot 1,5 graad, moeten we flink aan de bak.

Nu klinkt 1,5 graad misschien niet hoog, maar zelfs als we daarop blijven steken, zijn er onomkeerbare gevolgen. Een opwarming van 1,5 graad leidt naar verwachting tot een zeespiegelstijging van gemiddeld 26 centimeter in 2100. Het kan echter ook 77 centimeter zijn, dus de marges zijn groot. In Nederland krijgen we te maken met extreem hoge waterstanden.

Stijgt de temperatuur tot 2 graden Celsius, dan wordt de kans op extreem hoog water twee keer zo groot. Het IPCC-rapport is helder: de uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 wereldwijd 45 procent lager zijn en rond 2050 moet de uitstoot minimaal zijn. Het is mogelijk, maar vraagt ongekende veranderingen, ook op korte termijn.

Afgelopen week kwam daar kernenergie bij als ‘schone’ bron. Als je puur kijkt naar het proces dat zich afspeelt in de kernreactor zelf, draagt de opwekking van kernenergie inderdaad nauwelijks bij aan de CO2-uitstoot. Bij alle andere stappen in het proces van productie van kernenergie komt echter wel degelijk CO2 vrij. Denk aan de mijnbouw, de verrijking van uranium, de bouw en de ontmanteling van de centrales en de verwerking en opslag van het radioactieve afval.

Door het maken van een LCA (levenscyclusanalyse) kun je berekenen hoeveel CO2 er wordt uitgestoten voor een eenheid geproduceerde elektriciteit. Volgens de universiteit van Singapore is er voor de productie van een eenheid kernenergie driemaal zo veel CO2 nodig als voor de productie van een eenheid windenergie. Energie uit kolencentrales vraagt het meest: tien keer zo veel als een eenheid kernenergie.

Bij de meeste voorstellen die ik de afgelopen tijd van overheidswege langs heb zien komen, valt me op dat er standaard wordt uitgegaan van een groeiende vraag naar energie. Gek genoeg wordt er nauwelijks ingezet op grootschalige energiebesparing. Terwijl dat leidt tot een verminderde vraag naar energie en dus een deel van het probleem al bij voorbaat oplost. Daarbij is energiebesparing voor iedereen interessant en levert het bijna altijd direct geld op.

Zeker in bestaande woningen is er vaak veel te winnen. Een warmtecheck aan de buitenkant van het huis laat goed zien waar het huis warmte verliest. Daar kan extra isolatie worden aangebracht of (drie)dubbelglas worden geplaatst. Ook het isoleren van vloeren en muren levert veel energiebesparing op. Verder is het belangrijk om energiezuinige apparaten te gebruiken. Een A++±apparaat verbruikt aanzienlijk minder energie dan een A- of B-apparaat (of nog lager). Vaak lijken goedkopere apparaten prettig op de korte termijn, maar door de hogere energiekosten ben je uiteindelijk duurder uit. Natuurlijk is het jammer een nog goed werkend apparaat te vervangen, maar na een jaar of acht kan dat vanuit milieuoogpunt toch beter zijn. En heb je alle apparaten nodig?

Wij hebben nooit een droger gehad, maar drogen onze was gewoon op een rekje. Daar besparen we jaarlijks energie en 100 euro mee. Ook met het vervangen van lampen door ledlampen kan veel energie worden gewonnen. Het licht ervan is tegenwoordig ook warm en kan zelfs worden gedimd.

Onze energierekening kan nog verder omlaag. Onze kelder is te vochtig en heeft een extra ontluchtingspijp nodig. Zolang die niet is geplaatst, hebben we een pomp in de kelder die altijd aan staat. Ik kijk uit naar de dag dat die weer weg kan. En daarnaast kunnen we ook in ons gedrag nog dingen verbeteren. Apparaten die nu stand-by staan, kunnen prima uit als we ze niet gebruiken. Her en der vind ik nog opladers die ongebruikt in het stopcontact zitten. En onze dochter laat nogal eens de lichten branden. Werk aan de winkel dus. We zien het maar als een leuke sport, die behalve milieuwinst ook nog eens geld oplevert.

Dr. Martine Vonk schrijft en spreekt over duurzaamheid. Reageren? rubriekforum@refdag.nl.