Het vraagt moed en vertrouwen om je echte gezicht te laten zien. Schaamte en angst zijn in het dagelijks leven steeds aanwezig, maar we praten er niet makkelijk over. Onbewust willen we een mooi plaatje laten zien. Het creëert veiligheid voor onszelf. In de kerk willen we ook graag de goede buitenkant laten zien. De weg van Jezus kan onbewust een norm worden waaraan moet worden voldaan. Door deze vermenging van voldoen aan de norm, de verwachting van jezelf en van anderen, en geloof is falen in de kerk nog minder een optie.

Verder kan ”geloofsoptimisme” er ook voor zorgen dat de beleving in het christelijk geloof vooral ”opgewekt” moet zijn, in gesprekken, in de liturgie, in liederen en getuigenissen. In de evangelicale hoek van de kerk lijkt er weinig ruimte te zijn voor falen, voor wat onaf is.

Maar wat is falen? Vaak ontstaat er een gevoel van falen als niet gebeurt wat je had verwacht. Je organiseert bijvoorbeeld een activiteit en als er dan geen mensen komen, heb je het gevoel dat je faalt. Door het avontuur van pionieren hebben wij geleerd dat we succes en falen moeten leren herdefiniëren in het licht van Gods Koninkrijk. We gaan leren zien hoe God op eigen verrassende wijze ‘succes’ invult. Vaak heeft dat te maken met onverwachte ontmoetingen en openheid tussen mensen, niet per se zoals wij hadden verwacht. Daarin merken we dat Gods Koninkrijk ‘gebeurt’. Dit geeft een nieuw zicht op God Die Zijn eigen weg gaat en blijdschap in Hem.

Het geeft ook een nieuw zicht op falen. Ik faal niet zozeer als niet gebeurt wat ik had verwacht. Ik ben juist goed bezig omdat ik durf uit te proberen wat wel of niet werkt. Ik heb moed nodig om onder ogen te zien dat ik pas echt faal als ik de regie wil houden. Ik leer om te leven van wat God geeft en zo kan ik deel zijn van Gods missie!

Pioniers in christelijke gemeenten bijvoorbeeld verlaten hun vertrouwde routine en lopen daardoor vroeg of laat aan tegen de pijnpunten van hun leven. We hebben het gezien bij het begeleiden en coachen van pioniers. De ruimte om te mogen falen wordt concreet in het erkennen van je pijnpunten en het delen ervan. Deze ruimte blijkt zo een kans te zijn voor persoonlijk herstel en van verbinding met anderen om je heen, die net zo menselijk zijn als jij.

Rugdekking

Wat we samen nodig hebben om te durven falen is een relatie die sterk genoeg is om tegenslagen te dragen. Het vertrouwen dat je door God je Redder wordt gezien in je ”lage staat” (vgl. Lukas 1:48), dat je wordt gezien door mensen om je heen. Voor pioniers blijkt het gezien worden door kerkelijk gezagsdragers ook belangrijk en heilzaam: predikanten en bestuurders die in de gemeenschap openlijk rugdekking geven. Het geeft hun ruimte voor het afwijken van de geldende norm.

Tegelijk hebben predikanten en bestuurders naar onze overtuiging ook de lessen van succes en falen van pioniers hard nodig. De verwachtingen die predikanten van zichzelf hebben en die anderen van hen hebben, verhinderen maar al te vaak openheid over wat zijzelf werkelijk vanbinnen ervaren aan worstelingen. Worstelingen die elk mens heeft, gemeenteleden, predikanten en pioniers, kinderen, jongeren, familieleden, buurtgenoten en collega’s.

De apostel Paulus is als pastor en pionier een tegendraads voorbeeld van iemand die zwak durft te zijn. Daarin lag zijn kracht. In diverse brieven, onder andere in de brieven aan de Korinthiërs en aan de Filippenzen, verbindt Paulus deze ervaring met de weg van Jezus in Zijn kruis en opstanding. Laten we het lef hebben met heel de kerk om succes en falen te herdefiniëren in het licht van het verhaal van het leven van Jezus en Zijn kruis en opstanding. Wij doen een appel op heel de kerk om ruimte te maken voor falen en oog te krijgen voor hoe God hierdoor werkt, in de kerk en in de wereld.

Martin de Jong is pionier en stadsdeelpastor in Amsterdam-Nieuw-West. Oeds Blok is pionier en coördinator gemeentestichting en pionieren binnen de Unie van Baptisten. Zij organiseren het symposium ”Failing forward” op 11 oktober (kerklab.nl).