Dinsdag kreeg het Nederlandse volk te horen dat we er het komende jaar allemaal iets op vooruit gaan. Traditiegetrouw wordt daarbij gebruikgemaakt van zoveel kunst- en vliegwerk dat uiteindelijk vrijwel niemand zich meer herkent in de gepresenteerde gemiddelden. Aan het feit dat eenverdieners fiscaal gezien veel slechter af zijn dan tweeverdieners, is sowieso niets veranderd.

Hoewel iedereen op papier een plusje kan noteren, zijn er kwetsbare groepen die steevast buiten de boot vallen. Voor deze categorie komt iedere BTW-verhoging hard aan en is elk getal achter de komma van belang. Voor wie chronisch ziek is, al jarenlang afhankelijk is van een bijstandsuitkering, zijn baan is kwijtgeraakt of moet rondkomen van alleen AOW, is koopkracht een keihard gegeven. Bij een bescheiden plusje kan één enkele tegenslag alweer roet in het eten gooien. De mooie beloften omtrent koopkracht dienen daarom met een korreltje zout te worden genomen

Daar komt bij dat er in het nieuwe jaar veel kostenstijgingen te verwachten zijn die onderaan de streep toch zorgen voor een stapje terug. Niet alleen de huren gaan omhoog, datzelfde geldt voor de energierekening en de zorgpremie. Op bijna elke acceptgiro staat in 2019 een hoger bedrag, terwijl het maar afwachten is wat er straks maandelijks op de rekening wordt gestort. Pensioenen worden al jaren niet meer geïndexeerd en kortingen blijven een reële mogelijkheid.

Tegelijk heeft diezelfde gemiddelde burger vaak meer invloed op zijn eigen koopkracht dan hij zelf vermoedt. Koopkracht is een rekbaar begrip. Wie meer verdient, heeft meer te besteden, maar net zo goed kan de keuze gemaakt worden om minder uit te geven en bewust op een lager welvaartsniveau te leven. Zo bezien is koopkracht dus ook de kracht die nodig is om de eigen kooplust te bedwingen.

Koopkracht is het vermogen om verleidingen te weerstaan, alle trucs van reclamemakers en verkopers te doorzien en genoegen te nemen met het reeds bestaande. Het is het vermogen om kledingstukken pas te vervangen wanneer deze zijn versleten en niet wanneer ze na één seizoen alweer uit de mode zijn geraakt. Het is kiezen voor dankbaarheid in plaats van spullen af te danken. Het is het verkiezen van bezinning boven bezit.

Ook kan niet vaak genoeg worden benadrukt dat iedere burger met een eigen woning zelf kan zorgen voor een koopkrachtstijging, waar geen enkel kabinet ooit aan zal kunnen tippen. Daarbij gaat het niet om creatief boekhouden en knippen en plakken en niet om tienden van procenten maar om tientallen. Beter gezegd: de beste manier om de koopkracht te vergroten is op eigen kracht de koopwoning tot de laatste cent af te lossen.

Het zou in dat kader heel interessant zijn om eens een interview te houden met een aantal woningbezitters van wie de spaarhypotheek zojuist tot uitkering is gekomen. Vanaf dat moment komt het gehele bedrag aan rente en premie dat voorheen maandelijks aan de bank verschuldigd was, ten goede aan het eigen budget. In die nieuwe situatie ben je als huiseigenaar niet alleen hypotheekvrij, maar stijgt ook de koopkracht in één klap met vele honderden euro’s tegelijk.