”Het christendom”
Auteur: drs. E. G. Hoekstra, uitg. Kok, Kampen, 2003
ISBN 90 435 0567 6
Pagina’s: 256
Prijs: € 14,90. In de serie ”Wegwijs wereldreligies” geeft drs. E. G. Hoekstra ook een beknopte beschrijving van de grote betekenis van het christendom. In een tiental hoofdstukken wordt een helder overzicht gegeven van deze wereldgodsdienst. Het boek wil, zoals de schrijver zelf aangeeft, „een inleidend overzicht geven van de vele aspecten die aan het christendom verbonden zijn.”

De auteur schenkt aandacht aan de bronnen waarop het christelijk geloof zich baseert. Daarbij maakt hij onderscheid tussen „primaire”, „secundaire” en „tertiaire” bronnen. De primaire bronnen zijn de apocriefe en canonieke boeken van het Nieuwe Testament. Onder de secundaire bronnen rekent de schrijver de kerkvaders (apologeten) en vroegchristelijke geloofsbelijdenissen, terwijl hij de lutherse belijdenisgeschriften alsmede die van het gereformeerd protestantisme bij de tertiaire bronnen noemt. We treffen hier in kort bestek veel informatie.

Ruime aandacht schenkt Hoekstra aan de persoon van Jezus Christus. Hij is immers dé Bron van het christelijk geloof. Van Hém is ook de opdracht om het Evangelie wereldwijd te verkondigen. In het laatste hoofdstuk gaat de auteur hier nader op in, wanneer hij verschillende zendings- en evangelisatiebewegingen de revue laat passeren.

In de beschrijving van het leven van Jezus komt echter zijn betekenis als Middelaar slechts zijdelings aan de orde. De schrijver beperkt zich tot een opmerking over „orthodoxe theologen van verschillende kerkgenootschappen, die vast blijven houden aan de traditionele opvattingen” hieromtrent (blz. 60). Ook in een ’objectieve beschrijving’ van het leven van Jezus is hierover mijns inziens vanuit de bronnen méér te zeggen.

Aftakkingen
In een aantal hoofdstukken geeft Hoekstra een nadere beschrijving van de ontwikkeling van het christendom in de westerse en oosterse wereld. Vanuit de hoofdstromingen -het Oosters en Westers christendom- zijn verscheidene aftakkingen ontstaan die elk ook weer hun eigen traditie hebben. Wie de geschiedenis van de kerk zo in vogelvlucht langs zich heen ziet trekken, wordt min of meer gedwongen na te denken over de waarde en relevantie van de eigen traditie.

Belangrijk hoofdstuk voor het verstaan van de kern van het christelijk geloof is de bespreking van de geloofsleer aan de hand van de apostolische geloofsbelijdenis. De schrijver ziet daarin het geloofspunt van de drie-eenheid van God als hét fundament van het christelijk geloof. In dit hoofdstuk wordt ook plaats ingeruimd voor verschillende visies op onderdelen van het christelijk geloof, waaronder de leer over Maria zoals die in Rooms-katholieke traditie functioneert.

Rituelen
Uitvoerig besteedt de auteur aandacht aan de verschillende vormen van eredienst binnen het christendom. Op boeiende wijze worden de verscheidene sacramentsgebruiken en -opvattingen uiteengezet. De beschrijving van de verschillende vormen van eredienst, de ontwikkeling van bouwstijlen, liturgische voorwerpen en kleding geeft het brede palet aan waarbinnen gelovigen hun geloof in de loop der eeuwen zijn gaan beleven en belijden. Hierdoor komt enerzijds het betrekkelijke van de eigen gebruiken naar voren; anderzijds geeft het ook ruimte om de eigen traditie in vormen van eredienst te (blijven) waarderen.

In de loop van de eeuwen zijn de christelijke feest- en herdenkingsdagen voor het christendom van groot belang gebleken. Er is een groot aantal rituelen in gebruik geraakt, maar de verschillende gebruiken gaan alle terug op dezelfde basis, de heilsfeiten van de geboorte, het lijden, sterven, de opstanding en de hemelvaart van Jezus Christus.

In het hoofdstuk ”Oecumenische bewegingen” wordt onder meer aandacht geschonken aan de Wereldraad van Kerken, de Raad van Kerken en Samen op Weg. Dat het streven naar eenheid van laatstgenoemde beweging niet het resultaat heeft gegeven dat door de initiatiefnemers is beoogd, toont de schrijver aan in de volgende zin: „Na vele problemen, die trouwens nog niet zijn opgelost, is in dec. 2003 de gezamenlijk opgestelde Kerkorde door de drie afzonderlijke synodes goedgekeurd” (blz. 228).

”Het christendom” is een helder en toegankelijk boek. Wie in kort bestek geïnformeerd wil worden over het christendom als wereldreligie, heeft hier een betrouwbare gids. Het register van personen en zaken draagt bij aan de handzaamheid van dit boek.