Dat kondigde minister Van Engelshoven van Onderwijs vandaag aan in haar toespraak tijdens de opening van het academisch jaar aan Tilburg University. Zij wil in de wet een plafond stellen aan het zogeheten bindend studieadvies (bsa), om zo de psychische druk voor studenten te verminderen. „Ik vind de druk die op studenten wordt gelegd te hoog. We moeten echt voorkomen dat studenten onnodig struikelen”, verklaarde VAn Engelshoven. Ze wil dat instellingen straks maximaal 40 studiepunten kunnen eisen van studenten in het eerste jaar.

Uit onderzoeken blijkt dat steeds meer studenten kampen met psychische problemen. De minister hoopt hier met het afschaffen van het bindend studieadvies verandering in te brengen. „Soms hebben studenten even de tijd nodig om te wennen aan hun nieuwe leven. Geef ze die kans”, zegt de minister. Tot dusver was het aan de instellingen om een eigen norm vast te stellen. In bijna alle gevallen kozen universiteiten en hogescholen voor een puntenaantal dat hoger lag dan 40.

Het bindend studieadvies is ooit geïntroduceerd als instrument waarmee de opleiding samen met de student kan bepalen of hij of zij wel de juiste keuze heeft gemaakt. Hierdoor kan op tijd worden ingegrepen en de begeleiding worden aangepast. Als blijkt dat de student niet op de juiste plek zit, kunnen studenten en begeleiding gezamenlijk op zoek naar een plaats die wel geschikt is.

Inmiddels hanteren bijna alle opleidingen een bsa. Van Engelshoven constateert echter dat die steeds meer wordt gebruikt als puur selectie-instrument, om te voorkomen dat studenten verderop in de studie mogelijk vertraging oplopen en het rendement van de opleiding drukken. „Ik wil niet dat het systeem zo uitpakt en daarom grijp ik in”, aldus de minister.

Door minder druk op het eerste jaar te leggen worden er geen onnodige barrières opgeworpen die studenten afschrikken. Van Engelshoven: „Met een bsa van 50 of 60 studiepunten in het eerste jaar pak je studenten op het kwetsbaarste moment, aan het begin van hun studie.” Door verlaging van het bsa ontstaat er meer ruimte voor bredere ontwikkeling van studenten, het geeft hun de tijd om zich aan te passen aan het nieuwe leven als student en het biedt laatbloeiers een kans.

Het plafond van 40 studiepunten sluit aan bij een eerdere conclusie van de inspectie. „Een bsa van maximaal 40 studiepunten geeft studenten lucht, en de opleiding houdt de mogelijkheid om studenten die echt een verkeerde keuze hebben gemaakt naar een betere plek te helpen. Wie twee derde van zijn eerste jaar haalt kan nooit op de verkeerde plek zitten of kansloos zijn”, schetst de minister. Ondertussen laat ze onderzoeken wat beter werkt als je kwetsbare groepen wilt begeleiden tijdens hun studie.

In juni stelde het gezondheidsinstituut RIVM dat de gezondheid van jongeren in gevaar komt door de toenemende prestatiedruk. Bij studenten werd het bindend studieadvies als een van de oorzaken aangewezen. Ook de afschaffing van de basisbeurs doet er geen goed aan: daardoor besteden studenten meer tijd aan bijbaantjes, waardoor ze minder vrije tijd overhouden. Door de toegenomen druk komen steeds meer studenten bij een huisarts of psycholoog over de vloer. De klachten worden ook steeds ernstiger en complexer.

In antwoord op Kamervragen die de SP hierover stelde, schreef minister Van Engelshoven een werkgroep studentenwelzijn van de studentenbonden en de overkoepelende organisaties van universiteiten en hogescholen werkt aan een gezamenlijke aanpak van de problemen.

Studentenorganisatie ISO noemde de aankondiging die de minister deze maandag in Tilburg deed, een grote stap vooruit. „Veel studenten moeten in het eerste jaar nog wennen aan de nieuwe manier van onderwijs en moeten de stap maken naar zelfstandigheid, wat veel van hen vraagt. Het bindend studieadvies legt hier nog eens een enorme druk bovenop”, aldus het Interstedelijk Studenten Overleg.

Een verlaging van het minimumaantal studiepunten zou volgens de organisatie altijd moeten worden gecombineerd met betere persoonlijke begeleiding van studenten die moeite hebben met het eerste jaar. „Vroegtijdige signalering van problemen bij studenten zijn essentieel. Zij moeten niet gestraft, maar goed begeleid worden. Hiermee kunnen universiteiten en hogescholen uitval voorkomen”, aldus het ISO.

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) pleit al jaren voor afschaffing van het bindend studieadvies. De bond juichte het toe dat de Hogeschool Utrecht (HU) begin dit jaar als eerste hbo-instelling besloot naast het bsa ook een soepeler ”dringend studieadvies” in te voeren dat studenten naast zich neer kunnen leggen.

In januari dit jaar kondigde minister Van Engelshoven reeds aan de wijze waarop instellingen omgaan met het bindend studieadvies nog eens goed tegen het licht te houden. Ze wilde de bsa echter niet uit de wet schrappen.

In 2015 keerde de Tweede Kamer zich tegen een plan van toenmalig onderwijsminister Bussemaker om ook in het tweede en derde jaar een bindend studieadvies in te voeren. De bewindsvrouw ging daarin mee en schreef in 2016 dat een universiteit of hbo-instelling alleen aan het eind van het eerste jaar een bindend studieadvies mag geven. Uitzondering op deze regel vormen studenten met bijzondere persoonlijke omstandigheden, deeltijdstudenten en studenten die later in het eerste studiejaar zijn ingestroomd. De Universiteit Leiden stopte in 2016 voortijdig met een proef om ook in het tweede jaar een bindend advies te geven. De proef hield in dat de universiteit studenten mag wegsturen als ze in twee jaar minder dan negentig studiepunten hebben gehaald.