Onterecht om media vijand van volk te noemen
Het is een oud grapje dat vijftig jaar geleden werd verteld: De krant brengt de leugens in het land. Ondanks dat had de pers gezag en invloed. Wie een bewering staafde met het argument het zelf in de krant te hebben gelezen, hoefde niet veel meer bewijs te leveren.
Inmiddels is het vertrouwen in de media behoorlijk gedaald. Volgens cijfers van het CBS uit mei van dit jaar heeft 32 procent van de bevolking fiducie in de media. Andere onderzoeken zijn positiever. In januari van dit jaar stelde het Amerikaanse bureau Pew Research Center dat 89 procent van de Nederlanders zegt dat nieuwsorganisaties de belangrijkste verhalen redelijk tot zeer goed verzorgen.
In ieder geval zijn alle deskundigen het erover eens dat de huidige burger de media kritischer benadert dan een kwarteeuw geleden. Oorzaken? Mensen zijn mondiger geworden en zij kunnen bovendien allerlei feiten uit de media zelf controleren. Internet biedt daarvoor tal van mogelijkheden.
Het is ook goed dat dit gebeurt. Journalisten kunnen fouten maken. En dat doen ze ook. Daarvan zijn ze zich bewust. Daarom checken ze feiten – als het kan dubbel. Daarom laten ze hun stukken lezen door collega’s en soms door deskundigen. En dan nog kan het fout gaan.
Dat betreuren redacteuren doorgaans in hoge mate. Want hun vak, en vooral hun integriteit, staat daarmee ter discussie. Hun intentie is de feiten te brengen en die vervolgens te duiden.
Juist daarom hakt het er bij journalisten in als zij in een kwaad daglicht worden gesteld; zij beschuldigd worden van kwade trouw. President Trump doet dat bij herhaling. Hij bestempelt de media als vijanden van het volk. Steeds opnieuw zegt hij hen van boze opzet te verdenken.
Nu is het waar dat een groot deel van de Amerikaanse media ideologisch niet op één lijn zit met Trump. Zijn aanpak en ideeën pruimen ze niet. De meeste journalisten prefereren een progressievere lijn. Dat de Amerikaanse president er niet goed van afkomt –soms zelfs onterecht beschuldigd wordt– is helder. En dat hij daarvan gruwt, is te begrijpen.
Toch is het daarom nog niet verstandig om de media vijanden van het volk te noemen. Net zo min als het wijs is als politieke of ook wel kerkelijke vertegenwoordigers de pers van vijandschap beschuldigen als ze hun onwelgevallig nieuws brengen; soms zelfs als het gaat om harde feiten.
De taak van de media is feitelijk nieuws te brengen en dit te duiden. Bij dat laatste speelt natuurlijk de kleur van het medium een rol. Die sluit aan bij de opvattingen van de lezer. Daarom kiest deze de ene krant wel en de andere niet. Dat media dus een eigen kleur hebben, is logisch; en daarmee is ook niets mis. Dat is ook geen vijandschap tegen het volk. Als de visie maar te onderbouwen valt met feiten.
Hoofdredactie