Vier mijl buiten het kleine plattelandsdorp Eldorado, zo’n 160 mijl ten noordwesten van de Amerikaanse stad San Antonio, staat op een eenzame vlakte een 24 meter hoge witte tempel. Het gebouw werd op 1 januari 2005 in gebruik genomen door The Fundamentalist Church of Jesus Christ in the Latter Days, een afsplitsing van de mormonenkerk. Voorganger Warren Jeffs stichtte hier een commune die op zijn hoogtepunt 700 leden telde.

Het grootste deel van de commune was direct of indirect familie van Warren. En juist daarom greep Justitie in 2008 in.

Warren zelf had meer dan veertig vrouwen, met tal van kinderen. Zeker twee van zijn vrouwen waren minderjarig. Bij een vrouw van vijftien jaar had hij een kind. Warren zit nu een levenslange gevangenisstraf uit.

Verlaten

Het terrein van 7 vierkante kilometer met daarop de tempel, huizen, een school, een gezondheidscentrum, een kaasmakerij en een cementfabriek ligt er verlaten bij. Hekken maken het ontoegankelijk. Bij de officiële toegangspoort hangen observatiecamera’s. Bezoekers worden niet toegelaten. Er is permanente politiebewaking.

Warren Jeffs volgde in 2002 zijn vader Rulon op als leider van de mormonensekte. Rulon had bij zijn dood 76 vrouwen en meer dan 65 kinderen. De groep woonde toen in het verlaten woestijngebied op de grens van de staten Arizona en Utah.

Maar omdat justitie daar de gemeenschap steeds nadrukkelijker in de gaten ging houden, vertelde Jeffs in 2003 zijn volgelingen dat hij op grond van een goddelijke openbaring besloten had naar een ranch in Texas te verhuizen. Zo kwam hij in Eldorado, waar binnen twee jaar de enorme tempel en omliggende gebouwen verrezen. De nederzetting kreeg de naam Yearning for Zion Ranch, Verlangen naar Sion Ranch. Jeffs en zijn volgelingen drukten daarmee uit er sterk van overtuigd te zijn dat de wederkomst spoedig zou plaatshebben.

Juist om zich voor te bereiden op de voleinding van deze wereld, wilden Jeffs en zijn volgelingen dat zo veel mogelijk leden van zijn groep gehuwd waren. Want alleen dan zouden zij delen in de hemelse heerlijkheid. Feitelijk was dat ook het standpunt van de stichter van de mormonenkerk, Joseph Smith. Die had bij zijn dood in 1844 naast zijn officiële echtgenote nog twintig tot veertig vrouwen. Mede onder druk van de overheid verklaarde de kerk in 1890 niet langer de polygamie na te streven. Dat besluit was de oorzaak voor de geestelijke voorvaders van Warren Jeffs om zich begin 20e eeuw af te scheidden. Zij hielden vast aan polygamie.

Deze fundamentalistische mormonengroep trok zich terug in de woestijngebieden van Utah, Arizona en New Mexico in gesloten communes. Op zijn hoogtepunt telde ze ongeveer 10.000 leden. Doordat ze nagenoeg geheel zelfvoorzienend waren, vielen ze weinig op. Hoewel de autoriteiten vermoedden dat er illegale huwelijken werden gesloten, grepen zij niet in. De staat Utah, waar erg veel mormonen wonen, heeft altijd wat ambivalent tegenover het aanpakken van polygamie gestaan.

Boventallig

Pas in de jaren zeventig raakte de politie gealarmeerd. Oorzaak was dat er soms jonge jongens van dertien, veertien jaar dood of levend werden gevonden in de omliggende woestijnstreken. Zij werden daar ‘s nachts door de mormonen gedumpt omdat ze rebels of ‘boventallig’ waren. Er waren natuurlijk niet genoeg vrouwen om alle mannen meermalen te laten huwen.

In de jaren negentig gingen de autoriteiten zich nadrukkelijker inspannen om polygamie te bestrijden. Dat was voor Warren Jeffs in 2003 reden om met zijn gemeenschap naar Eldorado te verhuizen.

Inwoners van het Texaanse dorp en ook de politie merkten aanvankelijk weinig van de nieuwe dorpsgenoten. Ze lieten zich zelden zien. Vrouwen en kinderen kwamen nooit buiten de poort. Slechts enkele mannen kwamen af en toe in het dorp inkopen doen. Leveranciers werden bij de poort opgewacht en laadden daar de goederen over in terreinwagens van de commune.

Gelukkig

Toch voelden de meeste vrouwen zich redelijk gelukkig, zei Barbara Senny, een van de weinige vrouwen die wisten te ontsnappen. „Het leven was niet bepaald zwaar. Het belangrijkste wat een vrouw moest doen was kinderen baren. De regels waren strak, maar we voegden ons. Het was verboden om kort haar te hebben, uitdagende kleding te dragen –alle vrouwen hebben lange gewaden aan– en Warren Jeffs wilde niet dat we rode jurken droegen. Rood was volgens hem verboden voor mensen omdat dit de kleur van Christus’ bloed is”, verklaarde ze tegenover Amerikaanse media.

Senny ontvluchtte de groep toen haar dochter van veertien ten huwelijk zou worden genomen.

In 2008 besloot de politie binnen te vallen in het complex. De groep gaf zich vrijwillig over. Uit onderzoek bleek dat er misbruik van kinderen had plaatsgevonden.

In 2014 legde justitie beslag op de grond en de gebouwen, vanwege belastingschulden. Maar of dat zin heeft, is niet duidelijk. „Wie wil nu een tempel op een eenzame vlakte?” zo vroeg de San Antonio Express vorig jaar.

Dit is het vijfde deel in een serie reportages vanuit bijzondere plaatsen in Texes, VS. Vrijdag deel 6 (slot).