Jelena Aleksandrovna studeerde aan de landbouwuniversiteit in Moskou. Sinds twee jaar werkt ze bij Agropark, een nieuw glastuinbouwbedrijf vlak bij de stad Zavjalovo, in het noorden van Rusland. „Ik regel de technologie en ben verantwoordelijk voor het klimaat in de kassen en voor het irrigatiesysteem. Ik moet zorgen dat alles soepel werkt, zodat we omzet kunnen draaien”, vertelt ze.

Bij Agropark worden in zeven kassen komkommers geteeld. Tot nog toe gebruikt het bedrijf techniek uit Rusland. Preciezer gezegd: in Rusland gekochte spullen die zo in elkaar zijn gezet dat het min of meer werkt. Maar ideaal is het niet, vindt Aleksandrovna. „We zijn er klaar voor om Europese technologie te importeren, die is beter. Dat zie je aan de opbrengst per vierkante meter kasoppervlak: die is groter dan hier.”

Ambities

Het bedrijf heeft ambities, zegt ze. „Wij staan open voor buitenlandse investeerders. Tot nu toe verbouwen we hier alleen komkommers, maar we willen op termijn ook andere soorten groente, fruit en bloemen gaan telen.”

In Zavjalovo zijn de winters erg koud en duren de zomers kort. Teelt in kassen is daarom een ideale oplossing. Agropark voorziet de lokale markt volop van komkommers. Dat is volgens haar veel beter dan importeren uit bijvoorbeeld Turkije. „Dan moet je eerst de grens over en vervolgens half Rusland doorrijden. Voordat ze hier zijn, zijn de komkommers een week oud.”

Het bedrijf waar Aleksandrovna werkt is een voorbeeld van de groei van de glastuinbouw in Rusland. Het jaar 2016 was een recordjaar: toen werd 166 hectare aan nieuwe kassen gebouwd, een totale investering van zo’n 500 miljoen euro. In totaal telt Rusland 2300 hectare glastuinbouw, waarvan 600 hectare aangelegd in de afgelopen vijf jaar. En als het aan de Russische minister van Landbouw, Aleksandr Tkatsjev, ligt, zal het areaal nog verder toenemen.

Nederland

Dat betekent dat er kansen zijn voor Nederlandse toeleveranciers. Neem Havatec uit Noordwijkerhout. Dit bedrijf verkoopt de laatste jaren steeds meer bloemensorteermachines in Rusland. Een van de importeurs is de onderneming Nova Agro van Natalja Novikova. „De sorteermachines zijn erg goed”, zegt zij. „Ze zorgen voor uniformiteit: alle bloemen zijn van dezelfde lengte, worden gesorteerd, geteld en samengevoegd. Bovendien scheelt het tijd en arbeidskosten.”

Een van de redenen voor de enorme groei van de glastuinbouw in Rusland is volgens Novikova dat Russische consumenten graag lokaal geproduceerd, vers voedsel willen eten van goede kwaliteit. „De grootste groei zit volgens mij in de groenteteelt, vooral komkommers en tomaten. Ook de bloemenindustrie neemt toe, maar minder snel.”

Vrouwendag

Mark Fikkers, commercieel directeur en verkoper bij Havatec, zegt dat Russen van bloemen houden. „Op de Russische Vrouwendag, op 8 maart, koopt bijna iedereen bloemen. Maar ook in de rest van het jaar neemt de vraag naar bloemen toe, doordat de economie groeit. Russen willen graag dat die bloemen in eigen land zijn geproduceerd.”

Hoewel het Nederlandse bedrijf niet bijzonder op Rusland focust, is het land volgens hem een goede bron van inkomsten. „Het gaat om zo’n 5 procent van onze totale omzet.”

Zo’n 20 kilometer van Agropark verwijderd staat een oude Sovjetboerderij. Stalen pijpen herinneren aan de plannen om hier een kas te bouwen, maar toen er een nieuwe directie kwam, is de kas nooit afgemaakt.

Het is tekenend voor de Russische glastuinbouw. De meeste kassencomplexen stamden tot voor kort nog uit de communistische tijd. Er was destijds weinig apparatuur en door inefficiëntie lagen de productiekosten hoog. De gevolgen bleven niet uit: veel glastuinbouwondernemingen gingen failliet en stonden daarna leeg.

Sancties

Na de inlijving van de Krim door Rusland in 2014 is de glastuinbouw sterk gegroeid. Dat heeft alles te maken met de sancties die westerse landen instelden. Als reactie daarop besloot Rusland tot een ban op voedsel uit het Westen. Andere landen konden het gat niet zo snel opvullen. Het gevolg: de Russische consument moest meer betalen voor producten uit het buitenland en de lokale voedselproductie kreeg de wind mee.

De Russische overheid wil de afhankelijkheid van import al langer verminderen. Sinds 2008 stimuleert zij de glastuinbouw met subsidies op onder meer energie en met gunstige leningen. Bestaande kassen worden dankzij die steun gemoderniseerd en nieuwe complexen gebouwd. In 2020 moet de sector met 129 procent zijn gegroeid ten opzichte van 2008, zo is het streven van de overheid.