Op de Korenaar, een afdeling in het Ridderkerkse verpleeghuis Salem voor mensen met lichamelijke klachten, doen zes dames onder leiding van activiteitenbegeleidster Janny Smith een spelletje met plaatsnamen.

„Binnen is het lekker”, zegt bewoonster Stam (89) uit Kinderdijk. Ze woont sinds één jaar in het reformatorische verpleeghuis en heeft het er goed naar haar zin. „Het is hier gezellig.” Van de hitte merkt ze binnen niet zo veel.

De ouderen krijgen met dit weer ander eten aangeboden door de verzorging, bijvoorbeeld een extra kommetje bouillon of een ijsje. „Met warm weer zorgen we ervoor dat mensen genoeg vocht binnenkrijgen”, zegt voedingsassistente Wilma Bakker, die sinds zeven jaar bij Salem werkt. „De vrijwilligers lopen een extra saprondje.”

Bakker is verantwoordelijk voor alles wat met eten en drinken te maken heeft, controleert diëten en waarborgt de hygiëne. Ouderen die bij hun intake problemen met hun vochtgehalte hebben, houdt de verzorging extra in de gaten. „We noteren op een zogenaamde vochtlijst precies hoeveel milliliter een bewoner binnenkrijgt.” Dagelijks moet een oudere minimaal 1500 milliliter tot zich nemen.

Dorstprikkel

Omdat de dorstprikkel van ouderen steeds verder afneemt, is het soms lastig om hen aan het drinken te krijgen. „Bewoners zeggen vaak: Moet het echt helemaal op?” De collega’s van de verzorging houden het medicijngebruik in de gaten. „Plastabletten drijven extra vocht af”, weet Bakker. „Er wordt per oudere bekeken of de dosering wellicht omlaag moet.”

Tot nu toe hebben de ruim 170 bewoners nog geen lichamelijke klachten door de warmte. Wel beperkt het hun bewegingsvrijheid. „We doen tijdelijk minder uitstapjes”, legt zorgmanager Ada van Wolfswinkel uit. „Sommige programma’s passen we aan. De rolstoelfietsen gaan bijvoorbeeld alleen ’s ochtends op pad.” Met deze fiets kan iemand in een rolstoel langere afstanden afleggen. Een vrijwilliger zit achter het stuur.

Echt grote problemen zijn er niet in Salem. Wel stelden directie en zorgmanagers onlangs het hitteprotocol in. Dit wordt van kracht wanneer de buitentemperatuur langere tijd boven de 25 graden ligt. Ramen mogen nu alleen ’s morgens korte tijd open.

Van Wolfswinkel heeft weinig echte warmte meegemaakt in de 24 jaar dat ze in Salem werkt. „Alleen in de beginjaren. Het was binnen soms ontzettend warm in die tijd. Als je een bewoner onder de douche zette, kon je er zelf ook meteen onder. In elke huiskamer stond een ventilator te draaien.”

Hittegolf

Een ingenieuze klimaatbeheersing zorgt er tegenwoordig voor dat bewoners en personeel op warme dagen niet oververhit raken. Het systeem zag het levenslicht kort na de opening van Salem, volgend jaar september 25 jaar geleden. Volgens directeur Leo Bruinsma gaf de politiek richtlijnen voor warmtebeheersing nadat er bij een landelijke hittegolf in 1995 dodelijke slachtoffers waren gevallen. Over het sterftecijfer van Salem in dat jaar heeft hij geen informatie.

Het klimaatsysteem zuigt lucht van buiten aan en leidt dit in een luchtbehandelingskast langs een koudebatterij. Vervolgens verspreidt de koude lucht zich via een buizensysteem door het hele gebouw.

Verrassend genoeg zorgt niet de warmte, maar de kou voor wat fysieke ongemakken bij de ouderen. „Ik krijg een zere nek van de tocht”, aldus bewoonster Van Gent. Buurvrouw Stam heeft net haar vestje aangetrokken. Warmte blijkt ook met beleving te maken te hebben. De een ervaart er nu eenmaal meer ongemak door dan de ander.

Na het plaatsnamenspel krijgen de dames in de woonkamer een bakje roomijs. Zelfs bewoonster Stam, die eigenlijk niet goed tegen ijs kan, eet mee.

serie Zomerdroogte

Dit is deel 5 in een serie over de zomerse droogte. Woensdag deel 6.