President Trump zei dinsdag tegen Congresleden dat hij zich tijdens de persconferentie met Poetin had versproken. De uitkomsten van het justitieel onderzoek naar de Russische bemoeienis met de verkiezingen accepteerde hij wel degelijk. Daarmee probeerde Trump de commotie die in de VS is ontstaan naar aanleiding van zijn beweringen in Finland te temperen.

In Helsinki stelde hij dat er geen bewijs is voor Russische inmenging. Hij zei daarvan overtuigd te zijn geraakt omdat Poetin hem dat „krachtig en overtuigend” duidelijk had gemaakt. Tot „zijn spijt” moest hij vaststellen dat zijn eigen diensten zich hadden vergist.

Na deze uitspraken stak er in de VS een storm van kritiek op. Voormalige CIA-baas John O. Brennan sprak zelfs van hoogverraad. „Trump zit volledig in de broekzak van Poetin. Republikeinse patriotten, waar zijn jullie?” zo vroeg hij. Zelfs de conservatieve zender Fox News, die doorgaans op de hand van Trump is, toonde zich kritisch. Presentator Neil Cavuto noemde het optreden van Trump „weerzinwekkend.”

Verbijstering was er vooral ook binnen het Amerikaanse Congres. Vorige week hadden de parlementariërs Trump nog opgeroepen om Poetin aan te spreken op Russische inmenging in de presidentsverkiezingen. Vrijdag werd de noodzaak daartoe nog eens onderstreept. Toen stelde speciaal aanklager Robert Mueller twaalf Russen in staat van beschuldiging omdat ze in 2016 computers van de Democraten hadden gehackt. En dan constateerden ze maandag dat Trump niet alleen hun oproep negeert, maar ook de inlichtingendiensten te kijk zet.

Chuck Schumer, leider van de Democraten in de Senaat, noemde het optreden van Trump „gevaarlijk en zwak.” Hij vraagt zich af waarom de president „de belangen van Rusland boven die van de VS plaatst.”

Ook binnen Trumps eigen partij klinkt er harde kritiek. Senator McCain vindt dat de persconferentie van Trump in Helsinki „een van de meest schandelijke optredens van een Amerikaanse president ooit was.” Hij noemt de top „een tragische vergissing.” Zijn collega Jeff Flake zei maandag dat hij zich nooit had kunnen indenken nog eens de dag te beleven dat de president van Amerika naast die van Rusland zou staan en daar de eigen inlichtingendiensten zou afvallen. Volgens senator Lindsey Graham zullen de Russen de positiekeus van Trump in Helsinki uitleggen als een teken van zwakte.

Zelfs de doorgaans gematigde voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Paul Ryan, nam dinsdag geen blad voor de mond. Hij zei dat Rusland zich zonder enige twijfel heeft bemoeid met de verkiezing van 2016. „De president moet erkennen dat Rusland niet onze bondgenoot is”, aldus Ryan.

Verschillende medewerkers van het Witte Huis vertelden dinsdag aan Amerikaanse journalisten dat het ook binnen regeringskringen stormde. Duidelijk is dat de ministers Pompeo (Buitenlandse Zaken) en Mattis (Defensie) en veiligheidsadviseur John Bolton danig in hun maag zitten met het optreden van hun baas. Zeker Mattis en Bolton staan bekend als mannen van de harde lijn.

Hun standpunt is: Laat je tegenpartij, in dit geval Moskou, je tanden zien. Gespierde taal en nog liever harde spierballen is hetgeen waarvoor Poetin volgens hen ontzag heeft. In plaats daarvan doet Trump poeslief en aardig tegenover de Russische leider. Ook al zijn er in Helsinki zakelijk gezien weinig harde afspraken gemaakt, deze vriendelijke toonzetting staat haaks op de lijn die Mattis en Bolton voorstaan. Zij kunnen slechts constateren dat Poetin de ‘winnaar’ is van de top – ook al ziet Trump dat zelf anders.

Trump zei dinsdag dat hij direct na afloop van de persconferentie besefte dat er iets verkeerd was gegaan. Al snel concludeerde hij zich te hebben versproken. Hij zei dat er geen reden was de Russen te verdenken. Maar hij had moeten zeggen dat er geen reden was om de Russen „niet” te verdenken. Als het inderdaad juist is dat er slechts één woord ontbrak, waarom distantieerde Trump zich dan tijdens de persconferentie van de bevindingen van zijn eigen inlichtingendiensten, zo vragen zijn critici zich af. In ieder geval onderstreepte de Amerikaanse president dinsdag de conclusies van zijn eigen diensten te zullen accepteren.