Neutrino’s zijn miniem. Ze hebben geen elektrische lading en nauwelijks massa. Elke seconde vliegen er vele miljarden neutrino’s recht door ons lichaam en door de aarde heen. Ze zijn door niets tegen te houden. Ook magnetische velden kunnen de deeltjes niet wegkaatsen. Dat maakt het ook heel moeilijk om neutrino’s te vangen en te bestuderen. Ze worden daarom ook wel ‘spookdeeltjes’ genoemd. Om ze toch op te sporen, zijn in het ijs van de Zuidpool 86 gaten van 2,5 kilometer diep geboord. In die gaten zitten 5160 ultragevoelige sensoren, verspreid over een gebied van 1 vierkante kilometer. Als neutrino’s een spoor achterlaten in het ijs, is er een miniem lichtflitsje te zien. De sensoren zijn in staat om dat op te vangen.

Zo’n flitsje is op 22 september vorig jaar gemeten. De kleine neutrino raakte het ijs met een kracht van 300 biljoen elektronvolts. Dat is 45 keer de kracht van de sterkste deeltjesversneller op aarde.

Telescopen op aarde en in de ruimte sloegen vervolgens aan het meten en rekenen. Daaruit bleek dat het deeltje is opgejaagd en weggeslingerd door een enorm zwart gat op vier miljard lichtjaar afstand. Eerder gemeten deeltjes kwamen van dezelfde bron, bleek uit een ander onderzoek. De beide studies staan donderdag in het belangrijke wetenschapsblad Science.

Neutrino’s kunnen wetenschappers iets leren over de manier waarop het heelal in elkaar zit.