Haar moeder gaf de spullen eind 2003. „Echt een doos vol”, herinnert Eija den Boer (56) zich. „Ze zei: ‘Hier, Eija, voor jou. Ze zijn van mij en van je grootouders geweest en moeten in de familie blijven’.” Den Boer gehoorzaamde, maar de doos verdween wel naar zolder. „Ik dacht: wat moet ik met dat oude spul?”

Dit veranderde toen haar moeder kort erop plotseling overleed. „Ik heb zelfs geen afscheid van haar kunnen nemen. Toen ik daarop de doos weer tegenkwam, keek ik er met heel andere ogen naar. Mijn moeder had ze een groot deel van haar leven gebruikt. En mijn grootouders ook. Het ging om een stukje tastbare familiegeschiedenis, om het zo maar te zeggen.”

Het email op zolder bewaren was er nu niet meer bij. „Ik haalde de spullen uit die doos, en zette ze op een plank in een oude schuur. Het ging bijvoorbeeld om een emmer, een broodtrommel, een ketel, een melkkoker, een zand-zeep-en-sodastel en nog twee petroleumstellen.” Voorwerpen die begin vorige eeuw bij de standaarduitrusting van elk huishouden hoorden, naast emaillen pannen, emaillen kookgerei en emaillen bewaarbussen voor koffie, thee, suiker en beschuit.

Maar de set van haar moeder was niet meer compleet. Verder hadden de spullen niet allemaal dezelfde kleur. „Ik ging daarom op zoek naar aanvullingen.”

Haar man Cees (58) hielp ijverig mee met zoeken. „Net als de meeste van onze vijf kinderen. Ze vinden het allemaal leuk dat ik dit doe.” Ook haar schoonmoeder gaf spullen. Zo dijde haar emailleverzameling langzaam maar zeker uit. Evenals haar kennis van email: metaal met een gegoten glaslaagje erop ter bescherming. „Zwart email is het oudste. Daardoor is er veel minder van bewaard gebleven. Later kreeg je steeds meer kleuren: donkerrood, donkergroen, terracotta (oranje gevlamd) en grijs gewolkt.”

Vanaf de jaren zestig raakten emaillen gebruiksvoorwerpen uit de gratie. „Toen kwamen de aluminium pannen.” Zelf houdt Den Boer de herinnering aan email graag levend. „Het heeft wat duurzaams. Soms gaat het om spullen van meer dan honderd jaar oud. Dat vind ik zó mooi. Ook in huis gebruik ik nog steeds enkele emaillen spullen.”

Krijtbord

‘Nieuwe’ aanwas kwam eerst vooral van kringloopwinkels en rommelmarkten. „Maar steeds meer mensen zien de waarde van email in. Daarom bieden ze het aan via internetsites als Marktplaats.” De vraagprijzen daar vindt de Giessenburgse boerin meestal te hoog. „Nu kopen we weleens partijen op van mensen die met hun verzameling stoppen. Verder komen familie en bezoekers soms spullen brengen.”

Jarenlang verzamelde Den Boer puur voor zichzelf. Pas sinds de laatste zes jaar kunnen ook andere mensen haar verzameling bewonderen in een klein privémuseum in een schuur op het erf van de boerderij die haar man en zoon samen draaiende houden. „Het idee om een museumpje te beginnen kreeg ik toen mijn schoondochter een boerderijwinkel met zelfgemaakt ijs begon: IJsboerderij Den Boer. „Waarom zou ik de verzameling voor mezelf houden? dacht ik toen.”

Vooral bezoekers van de IJsboerderij weten het kleine museum sindsdien te vinden. „Het gaat om mensen uit heel het land. Ze maken hier een fietstochtje in de streek, en stappen even af voor een ijsje. In de winkel zien ze dan een bordje waarmee we ze op het museum wijzen. En op mooie dagen zet ik een krijtbord aan de weg.”

Erkenning

Ook krijgt ze wel bezoek van bewoners van verzorgingstehuizen. „Eens kwam hier een groepje dementerende mensen in rolstoelen. Die hebben zo genoten; ze leefden helemaal op. Dat gaf me zoveel erkenning.”

Entreegeld vraagt de Giessenburgse niet. „We zien het museum als een extraatje van de IJsboerderij.” Wel kunnen bezoekers emaillen voorwerpen – dubbelingen in Den Boers verzameling – kopen in het winkeltje dat deel uitmaakt van het museum. „Ik kan er lang niet altijd bij zijn, maar het geld kunnen ze in een busje stoppen; we zijn goed van vertrouwen. Het geld gebruik ik om de verzameling uit te breiden.”