Pavel, van Armeense komaf, is al met pensioen. Toch was hij een van de tientallen mensen die afgelopen weekend op het centrale plein in de Russische stad Izjevsk stonden te protesteren tegen de verhoging van de pensioenleeftijd. Uit solidariteit met de komende generatie.

De regering is van plan de pensioenleeftijd te verhogen met vijf jaar voor mannen en acht jaar voor vrouwen. Mannen kunnen nu al met 60 jaar stoppen met werken, vrouwen zelfs met 55 jaar. Het lijkt een logische stap: Rusland vergrijst in rap tempo en daarom zijn er minder arbeiders die meer pensioengerechtigden moeten onderhouden. Het nationale pensioenfonds loopt al tijden op het tandvlees en teert op geld van het overheidsbudget.

Volgens de Russische premier, Dmitri Medvedev, is de huidige wetgeving ernstig verouderd. Sinds de jaren dertig van de vorige eeuw is de levensverwachting met meer dan dertig jaar gestegen en zijn de werkomstandigheden sterk verbeterd. Medvedev acht het verder realistisch om meer gelijkheid te creëren in de verhoudingen tussen mannen en vrouwen.

Aapjes

Aleksej Navalni, de mondige oppositieleider, riep de Russen er echter toe op om protest aan te tekenen. Een goed initiatief, oordeelt Pavel, die niet met zijn achternaam in de krant wil. „Het is gewoon stelen. Mensen werken veertig jaar en krijgen daarna een mager pensioentje van nog geen 14.000 roebel (200 euro). Ik ben zelf al met pensioen, dus ik sta hier voor andere slachtoffers.”

Kirill, een andere demonstrant, ergert zich vooral aan het feit dat de regering de wet precies op de eerste dag van het WK voetbal bekendmaakte. Op zijn iPad toont hij een plaatje van drie aapjes met voetballen voor de oren, ogen en mond. „Dit plaatje symboliseert hoe de regering het negatieve nieuws wil laten ondersneeuwen door positieve berichten over het voetbaltoernooi.”

Kirill noemt de verhoging van de pensioenleeftijd een misdaad tegen het volk. „De leeftijd waarop mensen met pensioen gaan wordt bijna even hoog als in het Westen, maar de levensverwachting en de levensstandaard zijn hier veel lager. Dat klopt niet.”

Kritiek

Wat de meeste Russen nooit zullen doen is de president, Vladimir Poetin, afvallen. Het ligt óf aan het parlement, de Doema, óf aan premier Dmitri Medvedev. Poetin mengt zich tot nog toe wijselijk niet in de discussie. De demonstranten in Izjevsk wijzen nu vooral naar Medvedev.

De demonstratie stelt niet veel voor. Dat vindt ook de 49-jarige Tatjana: „Van mij mag het allemaal wel wat ruiger, ik wil schreeuwen, dat lijkt me interessanter. Het is nu totaal niet serieus.” Toch vindt Tatjana het belangrijk om op het plein te staan; thuisblijven is voor haar hetzelfde als instemmen met de wet. „Ik zou over zes jaar met pensioen gaan, maar dat wordt nu zomaar jaren later. Maar ik wil mijn kleinkinderen straks grootbrengen.”

Het is niet heel gebruikelijk dat in Rusland oma’s voor de kinderen, en soms zelfs voor de hele familie, zorgen. Vooral in Ruslands afgelegen gebieden, waar werkloosheid en alcoholverslaving grote problemen vormen, leven hele gezinnen op het magere pensioentje van oma. Daarom mogen mensen in het verre noorden van Rusland ook straks nog iets eerder met pensioen.

Voordeel

Rusland kent rond de toekenning van pensioenen een ingewikkeld puntensysteem, waardoor mensen niet altijd tijdig een uitkering krijgen. Daarbij komt de corruptie binnen bedrijven om de lucratieve titel ”arbeidsveteraan” te bemachtigen. Officieel wordt die pas toegekend na veertig jaar arbeid, maar met de juiste contacten lukt het al met dertig jaar.

Voordeel van het nieuwe beleid is dat er daarmee een einde lijkt te komen aan dit puntensysteem en de bijbehorende corruptie.

Daarbij lijkt het erop dat de uitkeringen omhooggaan. Doemalid Tatjana Golikova zei dat het economische voordeel van de verhoging van de pensioensleeftijd ten goede kan komen aan de hoogte van de uitkering voor pensioengerechtigden. Mogelijk zal die zelfs met 12.000 roebel, ofwel zo’n 160 euro, toenemen. Anderen spraken van een verhoging van 10 procent.