Sonneveld (1978) studeerde in 2003 af aan de Theologische Universiteit Kampen (Broederweg). Daarna vestigde hij zich als publicist. Hij heeft vooral populair-theologische boeken op zijn naam staan. In 2012 had hij meer dan 200.000 boeken verkocht en het jaar erna werd hij genomineerd voor de titel ”Meest spraakmakende theoloog van het jaar”.

In zijn met vlotte pen geschreven en goed geïllustreerde ”Gids voor de laatste dagen” schetst Sonneveld in grote lijnen hoe de hedendaagse technologie zich volgens hem ontwikkelt en in welke richting zich onze cultuur beweegt.

Een van de „nuchtere feiten” die hij aan de orde stelt heeft betrekking op de zogeheten Doemdagklok, die sinds 25 januari van dit jaar op 2 voor 12 staat. Het gaat om een klok waarvan de wijzer het middernachtelijk uur nadert naarmate een groep experts de toestand van de aarde dichter bij totale vernietiging ziet komen.

Er zijn diverse conferenties gehouden waarop deskundigen de risico’s die de planeet aarde momenteel loopt bij elkaar optelden. De meeste schattingen voor de kans dat de mensheid deze eeuw volledig wordt uitgeroeid, zitten tussen de 10 en de 20 procent! Dat betekent, zo stelt Sonneveld, „dat elke lezer van dit boek grofweg duizend keer meer kans heeft te sterven aan een allesvernietigende wereldramp dan aan een verkeersongeluk.”

Wat tegenover deze dreiging te stellen? Niet de hoop van wie wegkijkt en prevelt dat het wel mee zal vallen. Maar de doorleefde hoop van wie de afgrond in heeft gekeken, heeft gezien hoe duizelingwekkend diep die is, maar heeft ervaren dat elke afgrond een bodem heeft. Vanuit deze inzet komen er beklemmende ontwikkelingen aan de orde: groeien dat woekeren wordt, beschermen dat in verstikken ontaardt, technologie die nieuwe afgoden oproept. Waar mensen proberen als God te worden, loopt dat steevast uit op hun ondergang. Deze hoofdstukken met analyse en duiding van eigentijdse ontwikkelingen zijn onthutsend en ontmaskerend.

Credo

Hiertegenover laat Sonneveld de boodschap van de God Die liefde is klinken. De lezer wordt gaandeweg meegenomen naar het Evangelie. Waar alle menselijke idealen in hun tegendeel verkeren en alle pogingen om een betere wereld te maken op een fiasco uitlopen, kan alleen God vanuit Zijn overstelpende liefde iets creëren wat zelf ook weer liefde kan ervaren en creëren.

In het hart van het boek formuleert Sonneveld zijn credo: „Een echt liefdevolle God zal zijn liefde willen delen met echt zelfstandige wezens, en daarmee een risico nemen, echter, hij zal dit risico niet eindeloos laten voortduren maar uiteindelijk eeuwig met hen verdergaan en van hen genieten.”

Vervolgens stelt hij: „Er is niemand bij wie dit zo duidelijk wordt als bij Jezus.” Sonneveld noemt Jezus het ”Eenpersoonsparadijs”, omdat bij Hem door zware beproevingen heen de nieuwe wereld van God al helemaal gerealiseerd is. Bij Hem zien we het paradijs in actie, het functioneren van de hemel op aarde. Nu kan door Hem het „planeetvullende paradijs” volgen. Jezus is „de trailer van ons verhaal hierna.” Bij Hem gebeurde onze toekomst al, want Hij lééfde het einde der tijden.

We moeten volgens Sonneveld niet allerlei profetieën willen uitpluizen om zo eindtijdberekeningen op te stellen en scenario’s te schetsen. Het gaat om de concentratie op Jezus, Die Zelf de belangrijkste profetie is: Zijn leven is een boodschap over de toekomst, ja, Zijn leven ís de toekomst. Dat is de leesbril die we moeten opzetten om het wezen van de christelijke toekomstverwachting te vatten.

Eeuwig oordeel

Sonneveld geeft in dit boek veel om te overwegen. Zijn kernboodschap spreekt aan en helpt bij een gelovige oriëntatie op de toekomst. Toch kleven er ook ernstige bezwaren aan dit boek. Zo zet de auteur stevige vraagtekens bij de realiteit van het eeuwige oordeel. Ik acht het niet verantwoord dat hij met een beroep op „de meeste experts” stelt dat Jezus Zelf niets over de hel zou hebben gezegd (althans niet in de zin waarin we dat woord normaliter gebruiken). De Heiland heeft juist meer dan eens met grote ernst gesproken over de dreiging van het eeuwige verderf. Dat Hij daarbij gebruikmaakte van beeldspaak ontleend aan de vuilnisbelt vlak bij Jeruzalem (het dal van Hinnom, Gehenna) doet daar niets aan af.

Onjuist is de bewering dat het Bijbelse spreken over Gods oordeel of straf vrijwel altijd zou slaan op een ervaring vóór iemands dood, waarbij de dader dan dus in dit leven de negatieve gevolgen ondervindt van zijn of haar misdaden. Dat laatste is zeker een aspect van Gods oordeel, maar niet het enige. Daarnaast spreekt de Bijbel namelijk dikwijls over de straf ná dit leven.

Grote moeite heb ik verder met het hoofdstuk over de profeet Jona, getiteld ”Het verhaal van Duifje in Sodom”. Hier wordt geen recht gedaan aan de waardigheid en het gezag van een canoniek Bijbelboek.

Offercultus

Verder geeft de schrijver er blijk van de zin van de offercultus in het Oude Testament niet te hebben verstaan, waardoor ook het zicht op Christus’ verzoeningswerk vertroebeld wordt. Zo worden er herhaaldelijk theologische knopen doorgehakt op een manier die geen recht doet aan heel de Schrift. Dat is jammer, want de opzet van het boek is sympathiek en de auteur heeft bijzondere gaven om een breed publiek te bereiken. Nu moet de conclusie zijn dat wie deze gids volgt, goed op zijn tellen moet passen.

Boekgegevens

”Gids voor de laatste dagen. Geloven is hopen”, Reinier Sonneveld; uitg. Buijten & Schipperheijn Motief, Amsterdam, 2018; ISBN 978 90 588 1987 1; 192 blz.; € 15,95.