Grensmuur VS biedt altijd nog opening voor gesprek
Twee paar ogen van Mexicaanse kinderen staren door de brede spleten van het metershoge stalen hek bij El Paso naar de kale zandvlakte aan de andere kant van de grens. Eigenlijk wachten ze op niks. Maar toch. Amerika is het land van belofte, zo wordt hun verteld. Dat stelt echter in de praktijk teleur.
El Paso, de meest westelijke plaats in Texas, is eigenlijk een gedeelde stad aan de rand van de woestijn. Dwars door deze plaats loopt de Rio Grande, de rivier die de grens vormt met de Mexicaanse plaats Ciudad Juarez. Aan Amerikaanse zijde staan op de oever hoge stalen hekken met gaas en daar bovenop prikkeldraad. Nog hoger zitten schijnwerpers die ’s avonds en ’s nachts de rivier in het volle licht zetten. Ook de rondvliegende heli heeft zoeklichten. En dag en nacht patrouilleert hier de grenspolitie.
Waar de bebouwing van El Paso eindigt, gaat het hek over in een stalen muur van brede tralies met daartussen spleten waar net een kinderhand doorheen kan. Zover het oog reikt loopt de stalen muur de woestijn in. Wie deze afrastering ziet, weet: er is geen doorkomen aan.
Toch proberen duizenden Mexicanen Amerika in te komen, over de muur heen, of onder de muur door. Elke dag brengt de grenspolitie tientallen opgepakte ”bordercrossers” naar opvangcentra. Niemand anders dan de grenspolitie mag deze bordercrossers in de auto hebben. Langs wegen rond El Paso staan waarschuwingsborden om geen lifters mee te nemen. Wie dat toch doet, krijgt een forse gevangenisstraf.
Grensvlak 357 lijkt op het eerste gezicht volkomen verlaten. Er ligt een oud jack en een enkele gymschoen en tegen een hekje staat een leren tas die al verschillende zandstormen heeft doorstaan. Door de tralies heen is een Mexicaanse wijk te zien die totaal verrommeld is. Krotten en verroeste auto’s bewijzen de bittere armoede daar.
Toch is dit een bekende plek. Een agent van de grenspolitie zet zijn busje bij het begin van het landweggetje dat naar deze plaats voert. Twee busjes met jongeren stoppen op de verlaten plek. Ze lopen naar de stalen muur en al spoedig komen van de andere zijde enkele Mexicanen aanlopen.
De groep Amerikanen komt uit Colorado Springs, zo’n 800 mijl noordelijker. Zij behoren tot een lutherse gemeente. Onder leiding van de lutherse jeugdleider Michael uit El Paso houden de jongeren bij het hek een evangelisatiedienst. „Om hoop te bieden aan de hopelozen”, zegt ds. Bob Krensk, predikant in Colorado. „We kunnen de mensen in Mexico niet helpen. Het enige wat we kunnen geven is wat limonade en snoepgoed aan de kinderen, door de tralies heen. Maar daar komen we niet voor. We willen hier de boodschap van hoop brengen.”
Terwijl de groep de goede boodschap brengt, stopt op 10 meter afstand een busje van de grenspolitie. Een politiehelikopter hangt doorlopend boven vak 357.
Op deze plaats zijn ook elke veertien dagen ontmoetingen tussen voorgangers uit El Paso en uit Mexico. Samen verenigen ze zich in gebed; alleen het stalen hek maakt scheiding. En steeds houden dan een Amerikaanse en een Mexicaanse voorganger een korte overdenking. „Om elkaar te bemoedigen”, vertelt jeugdleider Michael.
Aan de andere zijde van het hek luisteren enkele Mexicanen naar de jongeren. Daarna vertellen twee vrouwen uit Mexico, Bertha en Stella, iets over hun situatie. Ze hebben een aantal jaren in Amerika gewoond – legaal. Maar ze zijn bewust teruggegaan naar Mexico om daar christelijke hulpverlening te bieden onder de armen in Ciudad Juarez. „We helpen niet alleen mensen die hier wonen, maar vooral ook Mexicanen die door de Amerikaanse autoriteiten worden teruggestuurd”, zegt Stella. „Die zijn vaak straatarm. Ze hebben al hun geld betaald aan smokkelaars. De meesten kunnen niet eens terug naar hun eigen dorp. Zo vormen ze een prooi voor de drugsbaronnen in Mexico. Wij proberen mensen daarom tegen te houden de grens over te gaan. Maar ja, Amerika heeft de naam dat het geluk je toelacht.”
Ds. Krensk beschouwt illegale immigratie als een onoplosbaar probleem. Hij snapt de maatregelen van president Trump. „Als de regering niets doet, wordt Amerika overspoeld. Dat was ook het standpunt van president Obama. Die heeft bijna 2 miljoen illegale immigranten teruggestuurd. Ook toen stonden er al hoge hekken. Het probleem is dat Trump meer rigoureuze maatregelen neemt, zonder de consequenties te doordenken. Dat zie je bij zo’n besluit om ouders en kinderen te scheiden. Hij kon niet anders dan dit herroepen.”
Dat laatste wordt ook duidelijk bij de officiële grensovergang in El Paso. Onder het oog van de grenspolitie hangen daar groepen mensen uit Mexico rond die (voorlopig) mogen blijven. In de verkrotte wijk slapen ze in bouwvallen en proberen overdag bedelend aan de kost te komen. Hun is inmiddels wel duidelijk dat Amerika niet het land van de belofte is.
Krensk: „Belangrijk is dat de mensen aan de andere kant weer perspectief krijgen. Maar dat is een kwestie van lange adem.”