Alleen aanwezigheid in de ruimte is niet voldoende voor de verdediging van de VS, aldus de Amerikaanse president dinsdag tijdens een bijeenkomst van de Nationale Ruimteraad op het Witte Huis. „We hebben Amerikaanse dominantie in de ruimte nodig.”

Trump laat er geen gras over groeien. „Ik geef hierbij het Pentagon opdracht onmiddellijk te beginnen met de oprichting van een ruimtemacht als zesde tak van het leger.” De VS kennen al een US Army (landmacht), US Air Force (luchtmacht), US Navy (marine), US Marines Corps (marinierskorps) en US Coast Guard (kustwacht).

Op dit moment neemt het Force Space Command, opgericht in 1982 als onderdeel van de luchtmacht, Amerikaanse militaire operaties in de ruimte voor zijn rekening. De nieuw gelanceerde ”space force” komt los te staan van de luchtmacht, maar zal gelijkwaardig zijn. Wat de taak en bevoegdheden van de nieuwe ruimtemacht precies zijn, laat Trump in het midden.

De VS moeten zich weer opstellen als grootste ruimtevarende natie ter wereld, vindt Trump. „We willen niet dat China of Rusland of andere ons leiden. Het is de essentie van het Amerikaanse karakter om nieuwe grenzen te slechten.” Trump liet eind vorig jaar al weten opnieuw Amerikanen op de maan te willen zetten, vooruitlopend op een bemande missie naar Mars.

Kritiek

Het Pentagon zal het bevel van Trump opvolgen, verklaart een defensiemedewerker. „De ruimte is een domein waar oorlogen worden uitgevochten, dus het is essentieel dat ons leger zijn dominantie en competitief voordeel op dat domein behoudt.” Toch klinkt er ook kritiek binnen de legertop. Stafchef David Goldfein van de luchtmacht zei vorig jaar dat oprichting van een ruimtemacht de VS „in de verkeerde richting zullen duwen.” De vraag is of het Congres instemt met de plannen. De angst voor militarisering van de ruimte is groot.

Militarisering van de ruimte is niet nieuw. De VS schoten al in 1959 hun eerste spionagesatelliet het heelal in, die crashte op de Zuidpool. Tal van landen hebben sindsdien militaire satellieten gelanceerd om tegenstanders in de gaten te houden.

Bewapening in de ruimte gaat echter een stap verder. Officieel zijn er nog geen wapens in de ruimte gestationeerd. Geen enkel land hangt dergelijke activiteiten echter aan de grote klok.

Trump kan met zijn ruimteleger niet ongelimiteerd zijn gang gaan. De VS hebben in 1967 een ruimteverdrag getekend waarin is vastgelegd dat hemellichamen uitsluitend voor vreedzame doeleinden mogen worden gebruikt. Bovendien is de stationering van massavernietigingswapens in de ruimte verboden. De vraag is echter of Trumps ruimteleger in strijd is met het ruimteverdrag. Daarvoor zijn de plannen nog te vaag.

De militarisering van de ruimte is in volle gang. Niet alleen door de VS, maar bijvoorbeeld ook Rusland, China en India zijn volop actief in de ruimte. En niet alleen voor vreedzame doeleinden. Niet verwonderlijk dat president Trump zich zorgen maakt.

Diverse landen zijn bijvoorbeeld bezig met de ontwikkeling van laserwapens. Om gerichte aanvallen op aarde uit te voeren, maar ook om vijandelijke satellieten uit de ‘lucht’ te schieten. Het platleggen van internetverkeer van de tegenstander biedt belangrijke strategisch voordelen.

Rusland lijkt via zogenaamde ”spoofing”-aanvallen het gps-verkeer te kunnen storen, hacken of manipuleren. Medio 2017 kregen twintig schepen op de Zwarte Zee opeens de melding dat ze zich op het vliegveld Gelendzhik 32 kilometer verderop zouden bevinden.

Met manipulatie van gps-signalen kunnen de Russen bijvoorbeeld aanvallen met gps-geleide kruisvluchtwapens ernstig ontregelen. Niet voor niets zijn marines van westerse landen weer overgegaan op de traditionele, handmatige plaatsbepaling op zee aan de hand van de sterren.

China werkt aan technologie om satellieten uit het heelal te schieten. Ruim tien jaar geleden heeft Peking al een eigen weersatelliet neergehaald. Met succes. De actie leidde wereldwijd tot protesten en meer dan 2000 brokstukken. Eén stuk botste in 2011 bijna op het ruimtestation ISS.

De VS zetten de X-37B Orbital Test Vehicle van Boeing in, een onbemand type militair ruimtevliegtuig voor spionage. Deze geheime minispaceshuttle –spanwijdte 4,5 meter– heeft al verschillende ruimtemissies uitgevoerd. De laatste duurde maar liefst 674 dagen.

Pak melk

Ook Nederland richt zijn blik op de ruimte. De Koninklijke Luchtmacht verwacht zijn eerste militaire satelliet medio volgend jaar te lanceren voor navigatie, communicatie en observatie. Deze Brik II –formaat pak melk– vliegt met 7 kilometer per seconde in 1,5 uur om de aarde, aldus majoor Bernard Buijs, hoofd Bureau Space. „Zonder die informatie kun je bijna geen militaire operaties meer uitvoeren.”