Leeuwen in het wild. Dan denk je aan verlaten vlaktes in Afrika. Waar in de verte leeuwen liggen te luieren. Maar leeuwen die op boerenakkers rondstruinen, die zich in dorpjes ophouden en bromfietsers en wandelaars de weg blokkeren? Daarvoor moet je niet in Afrika, maar in India zijn. Om precies te zijn: in en rond het leeuwenreservaat Gir Forest in de Indiase deelstaat Gujarat, in het noordwesten van het land.

Gir is de enige plek op aarde waar de Aziatische leeuw nog in het wild leeft. Het reservaat meet ruim 1400 vierkante kilometer en bestaat grotendeels uit bos. Het aantal leeuwen bedraagt er ruim 523, en dat zijn er 200 meer dan het reservaat aankan. Het gebied kent ook menselijke bewoners, zo’n 4500. Zij behoren tot de Maldhari-stam en bedrijven er landbouw en houden er koeien – rond de 4000 stuks vee.

Spanning

De afgelopen jaren neemt de spanning toe tussen mens en roofdier, en dat komt doordat ze elkaar steeds meer in de weg zitten. Het gaat namelijk goed met de leeuwen van Gir. Het gevolg daarvan is dat leeuwen vaker met mensen in aanraking komen en dat ze buiten het reservaat op zoek gaan naar nieuw leefgebied.

Om de leeuwen te helpen zich te verspreiden zijn er negentien corridors aangelegd die toegang geven tot een areaal van in totaal 22.000 vierkante kilometer.

Maar veiliger is het er niet op geworden – voor de dieren niet en voor de menselijke bewoners evenmin, liet onderzoekster Meena Venkataraman weten in een reportage in The Hindu Magazine van 8 april.

Inmiddels leeft een derde van de totale leeuwenpopulatie buiten het reservaat, en daar worden ze geconfronteerd met tal van gevaren. Zo is hun nieuwe leefgebied doorsneden met vijf snelwegen en tal van spoorlijnen. Er liggen dorpen en stadjes in, er is een drukke haven aan de kust, er zijn fabrieken en een steengroeve. Verder telt het leeuwengebied zo’n 23 drukbezochte hindoetempels.

De kans op een confrontatie tussen mens en leeuw is daardoor bepaald niet kleiner geworden. Het aantal levensgevaarlijke confrontaties tussen mens en leeuw ligt nu op zo’n 22 per jaar.

De Indiase krant Hindustan Times meldde op 1 april dat het aantal omgekomen leeuwen de afgelopen twee jaar 184 bedroeg; op jaarbasis aanzienlijk meer dan in de periode daarvoor (ruim 60 per jaar). Leeuwen werden overreden door treinen, doodgereden op de snelweg, ze verdronken in een van 25000 open waterputten in het gebied of werden geëlektrocuteerd door stroomhekken, waarmee boeren hun akkers tegen zwijnen en wilde runderen beschermen.

Kat-en-muisspel

Tegelijkertijd is het zo dat de uit Gir vertrokken leeuwen er qua leefwijze een kat-en-muisspel met de menselijke bewoners op na houden. Zo zijn bosgebieden van 3 à 4 vierkante kilometer voldoende voor naar beschutting zoekende leeuwinnen en hun kroost. Overdag trekken de leeuwen zich terug in doornige bosschages van minimaal 1 hectare, om ’s avonds en ’s nachts eropuit te trekken, richting de bewoonde wereld, naar akkers en langs dorpjes, op zoek naar prooi. Een koe uit de collectie van een boerenfamilie wordt dan niet gespaard.

Er wordt ook openlijk en steeds brutaler op leeuwen gejaagd – niet met vuurwapens, maar met film- en fotocamera’s.

YouTube

Wie wil weten hoe grof het er daar aan toe kan gaan, die neme een kijkje op YouTube, waar filmpjes te zien zijn van toeristen op brommers die leeuwen achterna zitten. Lokale bewoners klagen erover dat door dit wangedrag van toeristen hun relatie met de dieren niet beter wordt. Steeds vaker hebben ze te maken met leeuwen die zich opgejaagd voelen en dan agressief reageren.

Verplaatsing van leeuwen naar andere gebieden in India zou helpen de spanning te verminderen. Het reservaat Kuno Palpur in de deelstaat Madya Pradesh komt in aanmerking, maar de autoriteiten en de omwonenden van Gir willen er niet van weten. Wellicht brengt het toerisme zo veel geld in het laatje dat ze dit graag voor zichzelf houden.

Kleiner

Wie een Aziatische leeuw in Afrika neerzet, die zal hem toch kunnen herkennen. De Pantera leo persica is namelijk kleiner van stuk vergeleken met de Afrikaanse ondersoort. Verder hebben de mannen een minder weelderige manenkrans om hun kop. Typisch is ook de langwerpige huidkwab onder aan de buik.