Is levensstijl christenen hun achillespees?
Onder apologetiek verstaan we de leer van de geloofsverdediging. Met ”achillespees” bedoelen we de kwetsbaarste plaats. Op welk punt staat het christelijk geloof het zwakst in de verdediging tegenover allerlei aanvallen? Velen zeggen: die achillespees is het leven van de christenen. Immers, God is wel goed, maar Zijn ‘grondpersoneel’ deugt niet. Anderen gaan verder: als die gelovigen het er zo slecht vanaf brengen, hoeft dat hele geloof voor mij niet meer! Is inderdaad het leven van de gelovigen (of breder: de kerkgangers) de achillespees van de christelijke apologetiek?
JA
Het is helaas maar al te waar dat er mondbelijders en schijngelovigen zijn die het christelijk getuigenis in deze wereld ondermijnen. Ze misbruiken hun belijdenis van Christus als een vlag om de kwalijke lading van een onbekeerd leven te dekken. Dit is al erg genoeg, maar daar komt nog bij dat ook oprechte gelovigen al te dikwijls onder de maat blijven wat de vrucht van de Geest in hun leven betreft (Gal. 5:22). Die vrucht bestaat onder meer in vriendelijkheid, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Waar zijn deze deugden te vinden wanneer christelijke families verscheurd worden door conflicten? Waar kerkscheuringen gepaard gaan met laster en verdachtmakingen? Wanneer avondmaalgangers elkaar niet verdragen en van verzoening niet willen weten? Wanneer we in een christelijke krant ingezonden stukken schrijven die op geen enkele wijze blijk geven van de liefde tot God én tot de naaste?
Er blijft weinig over van de geloofwaardigheid van de boodschap wanneer de boodschappers deze met hun daden logenstraffen. We dienen zwaar te tillen aan onze verantwoordelijkheid om buitenstaanders geen enkele aanleiding te geven tot lastering van het Evangelie. Prof. Klaas Schilder (1890-1952) schreef indertijd dat Petrus’ apologie op de pinksterdag voor ons vaak beschamend is: „Want wij kunnen soms zo met mooie woorden Jezus’ leer een apologie bezorgen, doch onze sierlijke apologie stuit bij de wereld maar al te vaak af op het argument aan onzen slechten wandel ontleend, of aan onze verachtering, of aan de tegenstelling tussen ons heilig ideaal en onze onheilige praktijk, onze banaliteiten en grofheden” (”Schriftoverdenkingen Deel 1”).
NEE
Toch kan het anders. We zien dat treffend op de grote pinksterdag. Voordat Petrus zijn pinksterpreek houdt, is hij apologetisch bezig. Immers, er zijn spotters die over de enthousiast getuigende gelovigen schamper opmerken: „Ze zijn vol zoete wijn!” (Hand. 2:13) Ze willen het werk van de Geest van God reduceren tot het effect van geestrijk vocht. Deze lastering laat Petrus niet over zijn kant gaan. Hij neemt meteen de handschoen op en weerlegt de spot. Nee, deze mensen zijn niet dronken zoals jullie suggereren, en dat om negen uur in de morgen!
Petrus móést dat zeggen om belemmeringen weg te nemen voor het onbevangen luisteren naar het pinkstergetuigenis. Petrus kón dit zeggen omdat er inderdaad geen sprake was van beneveling door de alcohol. Als het zich vandaag had afgespeeld, had een alcoholtest dit simpel kunnen bevestigen. Petrus kon er zijn hand voor in het vuur steken dat de 120 getuigen oprecht bezig waren en ieder die de moeite nam om te luisteren kon horen dat ze geen dronkenmanstaal uitkraamden, maar de grote daden van God verkondigden.
En zo is door de eeuwen heen dankzij de Heilige Geest het leven van vele gelovigen een leesbare brief geweest tot eer van God en tot heil van mensen. Buitenstaanders hebben eerst deze ‘brief’ gelezen en kwamen daardoor tot het lezen van de Bijbel. Getuigen van Christus hebben hun woorden door hun daden mogen bevestigen, tot in de uiterste consequentie van de martelaarsdood toe. In ons geseculariseerde Nederland, waarin de meerderheid van de bevolking het Woord van God nooit echt heeft gehoord of ervan vervreemd is, is het meer dan ooit nodig dat christenen door de oprechtheid van hun leven spot en ongefundeerde kritiek weerleggen en nieuwsgierigheid wekken naar de inspiratiebron waaruit ze leven.
DUS
We moeten erkennen dat wij als christenen vanuit de kerkgeschiedenis kilo’s boter op ons hoofd hebben. Het is diep beschamend dat vaak moest worden gezegd: doe wel naar hun woorden, maar niet naar hun daden! Tegelijkertijd mag worden gezegd dat de Heilige Geest ervoor gezorgd heeft dat gelovigen als ranken in de wijnstok Christus veel vrucht droegen. Ook daarvan legt de kerkgeschiedenis overvloedig getuigenis af. En juist zo kwam en komt er steeds weer openheid bij niet-gelovigen om te horen naar het Evangelie en om goede argumenten voor de redelijkheid en betrouwbaarheid van het geloof in God serieus te overwegen.