Het is woensdagmiddag. In de supermarkt, onbetwist het centrum van het dorpsleven van Wekerom, lopen klanten gestaag af en aan. Twee van de drie kassa’s draaien. Tegenover de kassa’s bevindt zich de drogisterij, rechtdoor is de ingang naar de slijterij.

Het winkelend publiek bestaat vrijwel uitsluitend uit vrouwen. Heel veel huisvaders kent het circa 2700 inwoners tellende dorp kennelijk niet.

Volgens supermarkteigenaar Bart Hoek (52), zelf woonachtig in Barneveld, komt 65 tot 70 procent van de klanten uit het Veluwse dorp. De rest woont in de omgeving. In het grote buitengebied van de gemeente Ede en in de dorpen in de nabijheid: Harskamp, Otterlo en zelfs Lunteren.

Hoek kocht het bedrijf vijftien jaar geleden. De franchiser was voordien jarenlang bedrijfsleider bij een C1000 in Woerden. „Ik had het gevoel dat het tijd was om iets voor mezelf te gaan doen en ik wilde dat ook graag.”

De kerkelijk bij de Gereformeerde Gemeenten in Nederland aangesloten ondernemer zocht gericht binnen de Biblebelt, met het oog op zijn gezin. Hij belandde daardoor in Wekerom, waar de toenmalige Golffsupermarkt –later opgegaan in de EMTÉ-formule– te koop stond. Een mooie, rustig plaats op de Veluwe met voldoende winkelaanbod voor de eerste levensbehoeften. „We hebben een poelier, een bloemist, een bakker en een zaak met huishoudelijke artikelen, echt voldoende voor de alledaagse boodschappen.” Zelf ging hij iets verderop wonen. „Niet pal bij het bedrijf, maar toch ook weer op niet te grote afstand.”

Prijzenoorlog

De eerste jaren krabde hij zich menigmaal op het achterhoofd en vroeg hij zich af of zijn stap wel verstandig was geweest. „Ik was hier net toen tussen de supermarktketens de zogenoemde prijzenoorlog uitbrak. Eerst denk je dat zoiets wel snel zal overgegaan, maar dat heb ik geweten. Het duurde heel lang en het waren moeilijke jaren.”

Toen het weer beter ging, brak de economische crisis uit. „Daarvan had je als supermarkt veel minder last dan van de prijzenoorlog, maar het kostte ook omzet. Huishoudens die het moeilijk hadden, gingen op zoek naar de laagste prijzen en trokken voor een deel van hun aankopen ook naar goedkopere supermarkten in Ede.”

Ruim vier jaar geleden, bij de vorige verkiezingen voor de gemeenteraad, barstte de discussie over de openstelling van de winkels op zondag in Ede in alle hevigheid los. Voor- en tegenstanders vlogen elkaar in de haren en de felheid waarmee een groepje ondernemers met hulp van een krappe politieke meerderheid probeerde zijn gelijk te halen, trok landelijk de aandacht. Ondanks de uitslag van een enquête, waaruit bleek dat een groot deel van de bevolking het niet zag zitten, ging de openstelling door.

Wekerom, en ook de rest van het buitengebied, keerde zich faliekant tegen de zondagsopenstelling. Hoek: „Het overgrote deel van de bevolking gaat op zondag naar de kerk. En anderen, die niet om religieuze motieven tegen zijn, hebben er geen behoefte aan. Ik ben er vaak op aangesproken, ook door mensen van wie je het niet verwacht.” Het was volgens hem geen echt discussiepunt. „Een groot deel van het dorp is aangesloten bij de hervormde kerk of de gereformeerde gemeente. Hun mening stond vast.” Hij was niet direct betrokken bij de discussies tussen ondernemers in het centrum van Ede, tien minuten rijden van Wekerom. „Wel heeft de SGP hier nog raambiljetten opgehangen en foldertjes neergelegd.”

Toeristen

De EMTÉ-eigenaar meent dat de consument, ook in Ede-centrum, niet echt zat en zit te wachten openstelling van de winkels op zondag. „Negen van de tien mensen ervaren het niet als een probleem als de winkels op zondag dicht zijn. Zij vinden zes dagen voldoende. Maar het zijn de grote ketens en retailers die de mond vol hebben van economische groei en tegelijkertijd omzet bij de kleinere winkels willen weghalen.”

Dat wil niet zeggen dat de maatschappelijke veranderingen geen invloed hebben op de openingstijden van zijn supermarkt, die iedere dag om halfacht de deuren van het slot doet. „Toen ik begon waren we op woensdag, donderdag en vrijdag tot acht uur ’s avonds open. Nu zijn we vijf dagen per week tot acht uur open en in de zomer zes.”

Dat laatste is voor de toeristen, een niet onbelangrijke groep gedurende de zomermaanden. „Er zijn hier twee campings en iets verderop, richting de Hoge Veluwe, zijn er nog veel meer.” De ondernemer ziet de toeristen als een welkome aanvulling. „Een soort van kers op de taart. Toeristen doen vaak impulsaankopen en pakken bij een bezoekje aan de winkel nog snel wat mee voor de barbecue, iets bij de koffie of een flesje wijn.”

COOP

De voorbije jaren zag Hoek zijn omzet gestaag groeien. De winkeloppervlakte van 650 vierkante meter is al geruime tijd te krap. „In overleg met Sligro en COOP wordt er gekeken naar mogelijkheden tot verbouwing of nieuwbouw.”

In maart werd bekend dat groothandel Sligro, voorheen eigenaar van de EMTÉ-formule, de winkels verkoopt aan Jumbo en COOP. Een deel van de EMTÉ-winkels wordt omgebouwd tot COOP, andere gaan het assortiment van Jumbo voeren. Hoeks winkel komt onder de vlag van COOP. „Ik ben wel eigenaar, maar zo’n beslissing wordt op het hoofdkantoor genomen.”

De ondernemer is blij met de gemaakte keuze. „Een COOP past beter in deze omgeving en heeft ook een beter verdienmodel voor deze locatie dan een Jumbo. Daar heb je veel meer omzet en dus meer publiek voor nodig.”

De overstap van EMTÉ-winkels naar COOP zal volgens de planning tot na de vakantieperiode van 2019 in beslag nemen. „Door verschillende ontwikkelingen is het huidige assortiment te beperkt. Klanten komen via sociale media en allerlei bladen op ideeën voor recepten, waarvoor ze producten vragen die wij nu niet in de winkel hebben. Daar komt bij dat we mee zullen moeten doen aan winkelen online, ook al levert dat niemand iets op. Dat zijn ontwikkelingen die je zelf niet in de hand hebt.”

Efteling

Als franchiser heeft Hoek de mogelijkheid om aan bepaalde acties niet mee te doen. „Bij EMTÉ en straks bij COOP weten ze dat we op zondag gesloten zijn. Dat wordt gerespecteerd en het ligt contractueel vast. Als er belangrijke voetbalwedstrijden zijn, kleurt de winkel niet oranje. En zo zijn er ook andere zaken waarin we niet meegaan. Pas was er een spaaractie voor toegangskaarten voor de Efteling. Ik aarzelde, maar mijn collega in Kootwijkerbroek wilde het liever niet. We trekken meestal samen op in dit soort zaken. Er moet in zo’n geval wel een andere folder komen. Dat kost je natuurlijk wel extra geld.”

Of het in de verre toekomst mogelijk zal blijven om een eigen koers te blijven varen, weet Hoek niet. „Voorlopig verandert er hier niet veel, maar soms hoor je al wel geluiden om ook op tweede feestdagen de zaak te openen. Daar kun je dan principieel nog weinig tegen inbrengen, maar hoe gaat het verder? Mijn zoon voelt ervoor om het bedrijf over te nemen en het is moeilijk te voorspellen hoe de wereld er over twintig jaar uitziet. Het zal er voor ondernemers in onze gezindte niet gemakkelijker op worden.”

„Ik hoop dat het hier blijft zoals het nu is”

Wie: Berlinda Meuleman (39) uit Harskamp

Waarom winkelt u in deze supermarkt?

„De meeste boodschappen doe ik in mijn woonplaats. Maar we gaan meestal in Wekerom tanken en dat combineer ik dan met een bezoekje aan de EMTÉ hier. Ik houd de folders met de aanbiedingen goed in de gaten. In Ede is misschien nog wel meer voordeel te behalen, maar winkelen in de eigen omgeving is veel gemakkelijker.”

Hoe staat u tegenover de openstelling van winkels op zondag?

„Daar ben ik niet voor. Op zondag gaan wij altijd naar de kerk. Ik moet wel bekennen dat het moeilijk is om die reden alle winkels links te laten liggen. Ik stap ook weleens bij een drogisterijketen in Ede binnen waarvan ik weet dat die meedoet aan zondagsopenstelling. Maar ik hoop dat het in de dorpen blijft zoals het nu is.”

„Wij zijn niet religieus, maar steunen de opvatting van de eigenaar van deze zaak”

Wie: Jacqueline Moors (52) uit Ede

Waarom winkelt u in deze supermarkt?

„Wij wonen hier niet zo ver vandaan, echt aan deze kant van Ede. Deze supermarkt is de dichtstbijzijnde. Je kunt hier gratis en voor de deur parkeren. Dat vind ik belangrijk. Ik kom ook wel op andere plaatsen, maar stap hier regelmatig naar binnen.”

Hoe staat u tegenover openstelling van winkels op zondag?

„Wij zijn niet religieus, maar steunen de opvatting van de eigenaar van deze zaak om zijn winkel op zondag dicht te houden. We hebben zelf een bedrijf, een tuincentrum, en houden dat ook op zondag dicht. Dat is voor ons een dag van rust, voor onszelf en voor het personeel. Die is voor de familie. Daar sta ik voor.”