Donderdag zette de Amerikaanse president in een brief aan Kim Jong-un een streep door de historische ontmoeting. Een top waarvan veel waarnemers al langer dachten dat die op lucht gebaseerd was, en niet op al of niet moeizaam aan de overlegtafel bevochten resultaten. Een top is doorgaans het resultaat van een overwinning op het slagveld (maar dan zit een van de deelnemers er als verslagen bij), of het is de vrucht van taai onderhandelen (en dan zit iedereen er blij en tevreden bij).

Luchtledige

Deze top was geen van beide en toen Trump hem had afgekondigd, moest de status ervan achteraf worden vastgesteld. En: daar werd aan beide zijden stevig aan gewerkt. Precies dát legde de afgelopen dagen pijnlijk bloot dat deze top geen enkele status had, maar in het luchtledige hing.

Nu heeft iedereen weleens de gedachte en soms droom je ervan: dat slepende kwesties in de wereld op te lossen zijn door spontaan bij de ander aan te kloppen en die uit te nodigen om een kop koffie of een borrel te gaan drinken. De gedachte is verleidelijk: misschien maken we het allemaal veel te moeilijk en moeten we doorbraken forceren met daden van vriendschappelijkheid.

Intussen baarde de ijle lucht onder de top serieuze diplomaten en beleidslieden zorgen. Wat déze top in de lucht bracht, was onervarenheid van Trump als onderhandelaar, maar ook speelde gretigheid van Zuid-Korea mee om ontspanning te realiseren. Wat zeker ook meespeelde was kille berekening aan Noord-koreaanse kant. Wat is er nu mooier –moet Kim hebben gedacht– dan als kersverse kernwapenmacht de machtigste man ter wereld ontvangen?

Agressieve taal

De reden voor het afblazen van de top door Trump was dat de Noord-Koreanen agressieve taal hadden gebezigd die een vreedzame top onmogelijk maakte. Vooral de Noord-Koreaanse reactie op uitspraken van vicepresident Mike Pence zou „de druppel” zijn geweest voor het afblazen van de top, liet een regeringsfunctionaris donderdag. Pence had gezegd dat overleg met Noord-Korea „zou kunnen eindigen zoals het Libië-model indien Kim geen akkoord sluit.” Over agressieve taal gesproken! Had Trump soms verwacht dat Kim met gebogen hoofd zou komen? Dan zou de top bij voorbaat tot winnaar-verliezerstop zijn bestempeld, met de Noord-Koreanen op de plek die ze juist voor de Amerikanen hadden gereserveerd: die van de verliezers.

Zowel Trump als Kim wilden munt slaan uit een top die gedoemd was een winnaar-verliezers-top te worden. Maar wie zou als verliezer figureren?