Renteverhoging Amerika komt niet onverwacht
De beslissing van de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) om de basisrente te verhogen kwam woensdag niet onverwacht. Fed-voorzitter Alan Greenspan en andere Fed-gouverneurs hadden de laatste weken al in meer of minder bedekte termen laten weten dat de gestage prijsstijgingen in de VS een gevaar voor toenemende inflatie betekenden.
„Het gevaar voor inflatie is nog beperkt. Daarom kan matigheid betracht worden in de aanpassing van het beleid. Mochten de economische ontwikkelingen daartoe echter aanleiding geven, dan zal het FOMC op gepaste wijze antwoorden, zodat prijsstabiliteit gegarandeerd blijft”, aldus de Fed in een verklaring na de tweedaagse bijeenkomst van het Federal Open Market Committee (FOMC), dat over rentewijzingen beslist.
„De Fed stelt de markt duidelijk op twee manieren gerust. Inflatie vormt nog geen ernstig gevaar en daarom zal men de rente in kleine stappen geleidelijk verhogen”, aldus Dana Johnson, chef-econoom van investeringsbank Banc One Capital Markets. „Mocht dat echter nodig zijn, dan is men bereid om agressievere maatregelen te nemen.”
Na de recente recessie die zich in 2001 manifesteerde, verlaagde de Fed de basisrente tot 1,0 procent. Dat is veel te laag volgens sommige analisten, omdat dit niveau de Fed weinig manoeuvreerruimte laat, behalve dan door de rente te verhogen. Een rente van ongeveer 4,0 procent wordt algemeen beschouwd als een ideaal niveau dat de Fed voldoende armslag biedt om de economie te stimuleren (door een verlaging) of bij inflatiegevaar of gevaar van economische oververhitting op de rem te trappen (door een renteverhoging). Door een renteverhoging wordt geld lenen duurder, wat bedrijven ontmoedigt om nieuwe investeringen te doen.
Sommige analisten menen dat Alan Greenspan en zijn collega’s eigenlijk al te laat zijn met hun renteverhoging, die de komende maanden waarschijnlijk gevolgd zal worden door nieuwe verhogingen van 0,25 procent. „Een geleidelijke verhoging van de rente is goed voor de economie, maar is niet voldoende om de inflatie te beperken. Die is al veel verder dan de Fed toegeeft. Er zullen dus agressievere stappen nodig zijn om het inflatiespook werkelijk te temmen”, meent Alan Kral van het financieel adviesbureau Trevor Stewart Burton & Jacobson in New York.
Uit de laatste cijfers blijkt echter dat de economische ontwikkeling in de Amerikaanse industriële en agrarische midwestregio (Michigan, Indiana, Illinois, Wisconsin) vertraagt. Ontwikkelingen hier worden vaak gezien als toonaangevend voor de rest van de VS. De index van de National Association of Purchasing Management (NAPM) voor deze regio zakte van een top van 68,0 in mei tot 56,4 in juni. Dat betekent een duidelijke vertraging van de economische activiteit. Zou de Fed besluiten tot agressievere renteverhogingen, dan bestaat het gevaar dat het economisch herstel wordt afgeremd of zelfs tot stilstand komt. Dat is niet wenselijk in een verkiezingsjaar, waarin president Bush het herstel van de economie verkoopt als een van zijn succesnummers.
Formeel opereert de Fed weliswaar zelfstandig, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat Greenspan de naderende renteverhoging niet heeft besproken met minister van Financiën John Snow. Deze benadrukte woensdag dat de regering achter het Fed-beleid staat, dat een voortgezette economische groei propageert bij een lage inflatie.