Het is volstrekt logisch dat de lokale partijen zo goed gescoord hebben bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het past in de trend van lokalisering. Het past bij een verlangen naar de menselijke maat. Het is in lijn met het onderliggende gevoel van ”heimwee naar dichtbij”.

We zien het in het bedrijfsleven, bij maatschappelijke organisaties en in de regionalisering in Europa: Catalonië wil eigenheid binnen Spanje en Europa. Lokale partijen geven aandacht aan onderwerpen en vraagstukken dichtbij en zetten zich af tegen Den Haag. Ze willen het andere verhaal.

Het verschil tussen de drang van Catalanen en Schotten naar meer onafhankelijkheid en de keuze van Nederlanders voor lokale partijen is nihil. Mensen zijn moe van mondialisering, grote organisaties en de ongrijpbaarheid hiervan. Hoe groter iets wordt, hoe lastiger het is om een bepaalde identiteit vast te houden. Gemeentelijke herindelingen en schaalvergroting doen de rest.

Overal in de wereld worden politici gekozen die dat eigene belichamen en uitdragen. Daarom zijn de verkiezing van Poetin, die de Russen hun zelfvertrouwen teruggeeft, het kabaal van president Trump in de Verenigde Staten, die voor zijn achterban protectionisme afkondigt, en de doorgaande opmars van lokale partijen bij gemeenteraadsverkiezingen in Nederland een en dezelfde trend.

En het verhaal omvat meer. De grote banken en energiebedrijven zijn hun positie aan het verspelen. Kredietunies en andere, nieuwe vormen van bankachtigen komen op, evenals de lokale energiecoöperaties en andere initiatieven. Ambachtsscholen, start-ups en mkb winnen het in aaibaarheid van roc’s en multinationals.

Gemeenteraden

Terug naar de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen. Weer hebben de lokale partijen een grotere stem gekregen in de gemeenten. Interessant is dat gemeenten steeds groter worden, maar dat het aantal raadsleden van lokale partijen toeneemt. Of is dit juist de logische trend? Zoals in een groter wordende Europese Unie de regionalisering en de hang naar eigen identiteit en het herkenbare aan kracht winnen? Zeker in Zuid-Nederland, het ”oude KVP-gebied”, maken lokale partijen een groot deel van de gemeenteraad uit.

Er is een vierdeling te maken bij deze lokale partijen: conservatief (alles bij het oude laten, geen snelweg, geen nieuwe bebouwing), boos/ontevreden (Leefbaar, PVV), specifiek belang (theater, stadhuis, windpark, herindeling, rotonde) en de degelijke lokale partij die al decennia een vertrouwde macht is in dorp en stad.

Muren bouwen

Lokale partijen zijn ook het gevolg van een anti-Haags sentiment. Wat zich tegen deze partijen keert, is de vluchtigheid (vele komen op en verdwijnen weer) en het ontbreken van een connectie met Den Haag. Ook leidt de opmars van lokale partijen tot veel nieuwe politici, wat risico’s met zich meebrengt. De frisheid en de scherpte richting Haagse partijen is weer de winst.

Lokale partijen bevestigen de hang naar het eigene, het nabije, de regio met dezelfde taal, cultuur en achtergrond, die mensen verenigt. De combinatie met slagkracht is dan het ideaal, maar die zien we nog te weinig.

Het is de uitdaging voor landelijke partijen om op locatie de kleur van de omgeving aan te nemen en daar verstandig naar te handelen. Ervaring, bestuurskracht, denkkracht en oprechte lokale verankering en aandacht zouden met elkaar gecombineerd moeten worden. Lokalisering wint het van mondialisering. Protectionisme en muren bouwen zijn dan de grote valkuilen en politici met verkeerde intenties de risico’s.

Politiek Den Haag zal de komende jaren aandacht moeten besteden aan het beschreven fenomeen. Niet door krampachtig te reageren, maar door oprechte betrokkenheid en doordacht beleid, als men taken en vraagstukken decentraliseert. Deze moeten dan niet het karakter hebben van ”over de schutting gooien”, maar meer in lijn zijn met het subsidiariteitsbeginsel, wat inhoudt dat hogere instanties niet iets moeten doen wat lagere instanties kunnen afhandelen. Dus van onderaf opgebouwd en met gevoel voor de mensen, lokaal en regionaal.

In het plaatsje Duxbury in Vermont in de Verenigde Staten kiezen de mensen alles en iedereen, en zo ook eens in de vier jaar de dogcatcher (iemand die thuisloze honden en katten van de straat haalt). Men durft daar niet alles aan Washington over te laten.

De auteur is werkzaam op het gebied van public affairs & toezicht. Bron: christendemocraat.com.