Na afloop van mijn lezing kreeg ik een goede vraag. Ik had gesproken over schepping en evolutie en de vragensteller vroeg zich af of ik de eenheid van het leven niet uit het oog verloor. Om de botsing tussen Bijbel en wetenschap de baas te kunnen, hebben wij immers vaak de neiging om ze maar een beetje op afstand te houden. Boedelscheiding wordt dat soms genoemd. Maar, zo dacht de vragensteller, is dat wel eerlijk? Want dan doen we de Bijbel eigenlijk geen recht.

De waarheid is inderdaad dat je dit regelmatig ziet gebeuren onder christenen in ons goede landje. Een beetje verbazingwekkend is dat natuurlijk wel. Ik heb er geen verstand van, maar ik vraag me bijvoorbeeld af hoe een bankdirecteur de Bergrede leest. Ik zie een flinke streep licht tussen de onbezorgdheid die Jezus ons aanbeveelt en het goed regelen van je bankzaken. Van sparen en beleggen word je heel bezorgd. Nee, dat is geen tegenstelling, hoor je dan vaak, maar eigenlijk is het natuurlijk van twee walletjes eten.

Of neem het pacifisme, om nog maar even bij de Bergrede te blijven. Dat wapengekletter onze wereld niet verder helpt, behoeft in deze tijden geen betoog. Jezus roept ons op om onze vijanden lief te hebben. Wie ons op de ene wang slaat, moeten we ook de andere wang toekeren. Maar nee, dat betekent natuurlijk niet dat de overheid geen geweld mag gebruiken. Oorlog voeren mag als het nodig is.

Ik weet dat er in Amerika nog steeds pacifisten zijn, in de traditie van Menno Simons. Dat zijn helemaal geen alternatieve gekkies. Mij spreekt dat toch wel aan. Zij meten niet met twee maten.

Zo kan ik nog even verder gaan. Het geven van tienden. Doet u dat niet? Zeker omdat u vindt dat we tegenwoordig in een andere tijd leven? We betalen immers belastingen. We dragen al heel wat af van ons zuur verdiende geld en daar doet de overheid allerlei goede dingen mee. Wie geen helper meer heeft, kan altijd aankloppen bij de overheid. Gelooft u dat echt? Zo kunnen we wel stoppen met Bijbellezen.

Of zou het toch anders zijn en is er meer voorzichtigheid nodig? Is het leven in onze moderne, westerse samenleving zo complex geworden dat we niet meer tot één levenslijn kunnen komen? Dan getuigt het misschien wel van hoogmoed als we dat toch denken te kunnen. Proberen we niet soms over de schouders van God mee te kijken naar deze wereld en onszelf? Weet u hoe het zit?

Voordat we ons helemaal blindstaren op deze vragen, wil ik uw aandacht vragen voor een voorbeeld uit de praktijk. Mijn schoonvader is een begenadigd klusser en een van de dingen die ik van hem geleerd heb, is: gelijk is ongelijk. Als iets niet past of lekker aansluit, probeer het dan ook niet. Vooral in oude huizen kom je nooit af van die overgangen van oud naar nieuw. Laat het verschil dus gewoon zien.

Die ongelijke aansluitingen springen in het oog. Er gaat over gepraat geworden door de familie. Maar als zij eerlijk zijn, is duidelijk ongelijk mooier dan een beetje ongelijk.

Wat had ik nu tegen die student moeten zeggen? Natuurlijk, gelijk is ongelijk! Als wetenschap en Bijbel schuren, probeer het dan ook niet koste wat het kost onder één noemer te brengen. Met een knipoog noem ik dat creationistisch timmeren. Hout werkt bovendien: als je denkt dat het past, kom dan later maar eens kijken. Laat al die rafelranden maar bestaan. Zolang geloof en cultuur kunnen botsen, blijven we bij de les en vervallen we niet in brave burgerlijkheid.

Wetenschappers moeten wat vaker klussen, dat begint nu wel duidelijk te worden. Want er is natuurlijk ook een ander uiterste. Dat is de plank die niet past naar de andere hoek van de kamer smijten. Ik heb dat weleens meegemaakt. Maar wie alles uit elkaar sloopt, hoeft niets meer te verbinden. Boedelscheiding, leven in twee werelden: het zijn voorbeelden waarin we de moed hebben opgegeven om geloof en wereld te verbinden.

”Gelijk is ongelijk” wijst ons de gulden middenweg. Of beter nog: de derde weg, weg van al die dilemma’s die ik schetste. Wat niet past, mag er zijn. Kijk er veel naar en blijf erover praten. Soms went het na verloop van tijd, soms blijft het altijd in de weg zitten en doet het zelfs een beetje pijn. Ons huis hier beneden is nooit af.

Aart Nederveen werkt als klinisch fysicus bij de afdeling radiologie van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Reageren? rubriekforum@refdag.nl