De NPV doet fantastisch werk, laten we het daar over eens zijn. ”Ieder mens mag er zijn” was jarenlang het motto waarmee de NPV ieder mens voor zich inwon.

Laten we het er ook over eens zijn dat er veel in de zorg valt te verbeteren. En ook dat Hoogervorst en Ross zo’n krachtig beleid voeren dat zelfs geoefende estafettelopers moeite hebben om de ontwikkelingen bij te houden.

Maar het is onhoudbaar om te zeggen dat de zorg verziekt.

Liefde
Is het waar? Verziekt de zorg? Zeker, er zijn schrijnende voorbeelden. Er worden medische fouten gemaakt. Veel te veel zelfs.

Maar er gaan ook heel veel dingen goed. Honderdduizenden mensen genezen na behandeling. Honderdduizenden mensen worden respectvol en liefdevol verzorgd en verpleegd in instellingen of thuis. Buitenlanders, ook onze zuiderburen, zijn jaloers op ons systeem van huisartsenzorg. Om van de verpleeg- en verzorgingshuizen nog maar te zwijgen. In de zorg werken ruim 1 miljoen mensen. Veelal met hart en ziel en gericht op het welbevinden van de kwetsbare medemens. Doen we al deze zorgwerkers recht als we zeggen dat de zorg verziekt?

Het actiemotto is eigenlijk iets langer: ”De zorg verziekt! Wie zorgt?” Daarmee wil de NPV mensen wakker schudden. „De zorg is belangrijk. Doe mee met vrijwilligerswerk.” Een waardevol en terecht appèl. Vrijwilligerswerk is essentieel.

De zorg zou niet zonder kunnen. En toch bevalt de slogan me niet. Want met name werkers in de zorg zullen hem ook minder sympathiek lezen: „Iedereen laat de zorg verzieken, en kijk eens, wie zorgt er…? Precies, dat doen wij, vrijwilligers van de NPV.”

Onhoudbaar
Speelt geld geen rol? Iedere Nederlander draagt 13,25 procent van zijn inkomen bij aan de kosten van de AWBZ. Bij ongewijzigd beleid zal dit aandeel de komende decennia oplopen tot 20 à 25 procent. De premies voor ziekenfonds of particuliere verzekering komen hier nog bij. Wie in Nederland wil zo’n substantieel van zijn inkomen aan collectieve zorg betalen?

In tien jaar tijd zijn de zorgkosten gestegen van 25 naar ruim 40 miljard euro, waarvan de helft via de AWBZ wordt gefinancierd. De kosten van de thuiszorg stegen in de afgelopen drie jaar van 1,7 naar 2,8 miljard euro.

Zo’n ontwikkeling mag zich niet voortzetten. Daarom voeren de bewindslieden een krachtig beleid. Mede daarom stellen zij voor om een (beperkt) deel van de AWBZ-zorg via de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) te decentraliseren naar de gemeenten.

Die plannen roepen uiteraard veel vragen op. De term ”Wet op de maatschappelijke onzekerheid” is al een begrip. Daarom heeft Focaris er een bijeenkomst aan gewijd. Natuurlijk, er zijn bedreigingen. Maar laten we niet overdrijven. Het grootste deel van de thuiszorg blijft gewoon in de AWBZ. De basale zorg staat echt niet op instorten. En met het in slaap sukkelen van de heer Colijn of de dwaze bruidsmeisjes heeft dit alles uiteraard niets te maken.

Paradox
Laten we het vooral ook eens zijn over de geestelijke dimensie van de moderne samenleving. Dat is niet van vandaag of gisteren. In 1968 stemde de SGP tegen de AWBZ omdat de normale naastenzorg door familie, kerk en buren wel eens teloor zou kunnen gaan.

Intussen is de AWBZ alleen maar uitgebreid en is via het Persoonsgebonden Budget (PGB) zelfs de mantelzorg en burenhulp van een rechtsgrond en een collectieve financiering voorzien. Het is juist die groei van de zorg die een uiting is van een materialistische cultuur.

In Nederland hebben we een maatschappelijk evenwicht gezocht in het individueel geld verdienen en het collectiviseren van de zorg. Van kinderopvang tot terminale zorg. Daarin schuilt een paradox: de zorg die men geeft moet worden betaald (denk aan het Persoonsgebonden Budget), terwijl de zorg die men ontvang gratis moet zijn (denk aan de opzeggingen in de thuiszorg na de verhoging van de eigen bijdrage).

Stimulans
Het probleem van de zorg is dus niet dat er nu wordt bezuinigd, maar dat we de zorg in het verleden veel te veel naar het collectieve domein hebben geduwd. Hoogervorst en Ross willen dat terugdraaien, en hun beleid bevat daarom uitnemende stimulansen om de zorg weer dichter bij de mensen te brengen.

Het paradoxale van deze gedachtewisseling is dat de NPV dit met haar zorgestafette ook wil bereiken. Daarom meld ik me aan, en geef ik volgens de regels van het spel mijn vlag aan de heer Seldenrijk: ”Een duurzame zorg? Een gezamenlijke verantwoordelijkheid!”

De auteur is bestuurslid van Focaris, vereniging van zorgaanbieders in de Gereformeerde Gezindte.