Volgens een beurslegende stelde toenmalig optiebeursdirecteur Tjerk Westerterp de allereerste index samen op de achterkant van een sigarendoosje, in de trein tussen Luik en Luxemburg. Hij kwam tot 13 fondsen: ABN, Ahold, Akzo, Amro, Gist-Brocades, Heineken, Hoogovens, KLM, Royal Dutch, Nationale Nederlanden, Philips, Unilever en Nedlloyd. Dit lijstje groeide later uit tot 20 ondernemingen en uiteindelijk zouden het er 25 worden.

Momenteel staan in de hoofdindex op Beursplein 5 de bedrijven Gemalto, Unilever, Altice, Heineken, Relx, Ahold, Unibail-Rodamco, KPN, Philips, Wolters Kluwer, ABN AMRO, Shell, Randstad, ArcelorMittal, Galapagos, Aegon, ASML, Boskalis, NN Group, SBM Offshore, ING, DSM, Aalberts, AkzoNobel en Vopak.

Het beginpunt van de index werd destijds vastgesteld op 100 punten, fictief teruggerekend tot de stand op de eerste handelsdag van het jaar. Op 1 januari 1994 werd de EOE-index officieel omgedoopt in AEX, afgeleid van Amsterdam Exchange Index, met de 25 fondsen met de grootste marktkapitalisatie.

Kritiek op de index van beurshuis Euronext is er overigens ook. Zo houdt de graadmeter alleen rekening met koersontwikkeling van de fondsen, en niet met het dividend. Ook zou de weging scheef zijn met een paar grote zwaarwegende fondsen, zoals bijvoorbeeld Shell en Unilever, die een grote invloed hebben op de richting van de index. Verder zijn er bedrijven in opgenomen, momenteel bijvoorbeeld Gemalto, ArcelorMittal en Altice, die weinig binding met Nederland hebben.

De hoogste stand van de AEX ooit was 703,18, bereikt op 5 september 2000. De hoogste slotstand was 701,56 op 4 september 2000. Momenteel staat de graadmeter rond de 522 punten. De laagste stand van de index was een dag na de lancering van de graadmeter op 4 maart 1983, iets onder de 100 punten.

De grootste percentuele stijging van de AEX was op 11 november 1987 met 11,83 procent. De grootste percentuele daling van de AEX was op 19 oktober 1987 met 12 procent, ook wel Zwarte Maandag.