Jongeren hebben vaak twijfels over het geloof. Is dat zo erg?
Veel jongeren hebben twijfels rond het geloof, blijkt uit een onderzoek van EO BEAM en Alpha Nederland. Dat zou geen opmerkelijke conclusie zijn, als de onderzoekers hadden vastgesteld dat jongeren twijfelen aan het bestaan van God of de hemel, aan de opstanding van Jezus en aan de vraag of Hij wel echt de Zoon van God is.
Maar dat is juist niet het geval. Jongeren hebben twijfels over zichzelf. Ze vragen zich af of ze wel een goed christen zijn, of God aanwezig is in hun leven. Dat is om meerdere redenen opvallend. Het gaat hier grotendeels om jongeren die zich aangetrokken voelen tot evangelische kringen, want langs die route vond het onderzoek plaats. In reformatorische kring overheerst het beeld dat juist die jongeren het allemaal zo goed weten en dat ze zelfverzekerd en handenklappend naar de hemel menen te reizen. Kennelijk is dat een karikatuur en dat moet dan ook gezegd worden. Vier van de vijf jongeren vragen zich af of ze een goed christen zijn en twee derde twijfelt er weleens aan of ze naar de hemel gaan.
Het andere opvallende is dat deze jongeren niet zozeer twijfelen aan dogma’s, aan fundamentele vraagstukken en aan ”de dingen die onder ons volkomen zekerheid hebben”. Weliswaar hadden de onderzoekers dieper mogen spitten en zouden de uitslagen anders geweest zijn als er gevraagd was naar de schepping, de zondeval of de hel. Desondanks blijkt dat maar weinig jongeren twijfelen of de Bijbel het Woord van God is en dat is positief. Ook dat mag gezegd worden. Kennelijk heeft de postmoderne golf van onzekerheid deze grondwaarheden niet weg kunnen spoelen.
Want dat is het derde wat boven komt drijven uit dit onderzoek: jongeren verkeren wel degelijk in een staat van verwarring. Filosoof Ad Verbrugge concludeerde enkele jaren geleden in een boek met deze titel dat de mens een fundamentele behoefte heeft aan gemeenschap, binding en hechting. De huidige heftige maatschappelijke verschuivingen leiden er echter toe dat mensen ontwortelen en ontaarden. Dat geeft innerlijke onzekerheid en in die tijd groeien jongeren op. Ze missen de richtingwijzers, de antwoorden op de grote levensvragen.
Telkens valt te lezen dat kerken moeite hebben jongeren vast te houden, ook vandaag weer. Tegelijkertijd ervaren jongeren in hun kerken –ook in bevindelijke kring– weinig ruimte om hun vragen te bespreken. Ze hebben daar wel behoefte aan: 98 procent wil graag ervaringen horen van anderen over geloven en twijfel. Daarmee steken ze de hand uit naar kerken, maar het legt ook pijnlijk bloot dat er grote behoefte is aan identificatiefiguren voor deze leeftijdscategorie.
En hoe erg is het eigenlijk dat jongeren twijfelen? De reformatoren bestreden de twijfel maar benadrukten ook dat die vragen heel menselijk zijn. „Wij moeten aan onszelf vertwijfelen, om ons vertrouwen op Hem te stellen”, schreef Calvijn.
