„Export kost nu veel energie, omdat buitenlandse klanten klagen over hoge prijzen. Veel kleine bedrijven trekken zich terug op hun oude vertrouwde thuismarkt, maar Nederland is geen afgeschermde veilige markt meer. Hier krijgen ze te maken met dezelfde concurrentie van buitenlandse bedrijven, die goedkoper kunnen produceren”, aldus secretaris industrie T. Ravesloot van de organisatie voor middelgrote en kleine ondernemers.

Uit het MKB-onderzoek onder circa 1500 ondernemers blijkt dat momenteel van elke honderd middelgrote en kleine industriële bedrijven 55 erop vertrouwen dat de economie aantrekt. Bedrijven zijn positiever geworden over de omzet en orderpositie, maar dat is vooral te danken aan dalende verkoopprijzen die Nederlandse klanten over de streep trekken.

Vooral in vergelijking met de industrie in het buitenland zou het Nederlandse product nog te duur zijn. Een op de vijf exporteurs zegt dat de internationale concurrentiepositie het afgelopen halfjaar is verslechterd. Volgens voorzitter L. Hermans van MKB-Nederland komt dit onder meer door de dure euro ten opzichte van de dollar, hoge administratieve lasten, de starre Nederlandse arbeidsmarkt en gestegen loonkosten.

Om het hoofd boven water te houden, moet volgens de 46.700 MKB-ondernemers in de industrie nog flink gesneden worden in de kosten. Op dit moment werken al 14.500 minder mensen in het midden- en kleinbedrijf in vergelijking met vorig jaar. In 2004 zullen nog eens 18.000 banen van de ruim 400.000 verdwijnen. Daarnaast staan 54.000 arbeidsplaatsen op de tocht als de economie onvoldoende aantrekt en bedrijven besluiten productie te verplaatsen naar het buitenland.

Hermans benadrukt dat het bezuinigen op de loonkosten niet de enige manier is om de toenemende internationale concurrentie het hoofd te bieden. De overheid moet volgens hem de regeldruk voor ondernemers verder terugdringen en de arbeidsmarkt flexibeler maken door versoepeling van het ontslagrecht. Verder moet het kabinet startende ondernemers meer steunen, investeren in kennisontwikkeling en bedrijven stimuleren te werken aan vernieuwing.