Pomsel, in 2017 op 106-jarige leeftijd overleden, doet de uitspraken in de biografie ”Een Duits leven”. Het boek is de weergave van een interview dat in totaal dertig uur heeft geduurd. Van het vraaggesprek werd overigens een documentaire samengesteld die in 2016 werd uitgezonden.

Pomsel vertelt in 150 pagina’s over haar lange leven: hoe ze opgroeit in een groot gezin waar vader hard werkt en alles draait om plichtsbesef en gezagsgetrouwheid. Na haar schooltijd vindt ze werk bij een Joodse uitgeverij. Ze heeft zelfs ook een Joodse vriendin, Eva Löwenthal.

In 1933 sluit ze zich aan bij de NSDAP van Adolf Hitler, hoewel ze zichzelf omschrijft als apolitiek. Zij is een meeloper met een opportunistische inslag, „een dom apolitiek worstje.” Zo stelt ze nooit vragen.

Aan het eind van de oorlog vergezelt ze Goebbels naar Hitlers bunker in Berlijn. Ze zal nooit vergeven dat haar baas en zijn vrouw Magda hun zes eigen kinderen vergiftigden voordat ze de hand aan zichzelf sloegen.

In het boek komt uit de mond van Pomsel geen woord over spijt of schuld. Ze voelt zich niet schuldig over de Holocaust, of je zou „het hele Duitse volk de schuld moeten geven.” Dat de Joden massaal werden vermoord, wist ze hoegenaamd niet. Ze zag dat Joden uit het straatbeeld verdwenen maar dacht er niet over na.

Bizar is dat Pomsel vlak voor haar dood bekende dat ze in de jaren dertig verliefd was geweest op de Jood Gottfried Kirchbach. Met hem wilde ze Duitsland verlaten. Kirchbach trok echter alleen naar Amsterdam om een nieuw bestaan op te bouwen. Zij reisde regelmatig naar Amsterdam, tot hij zei dat ze door haar bezoeken haar leven in gevaar bracht.

Een arts adviseerde haar bovendien abortus te laten uitvoeren toen bleek dat ze van Kirchbach in verwachting was. Door een longaandoening zou ze mogelijk de bevalling niet overleven. De bekentenis is door de uitgever aan het relaas van Pomsel toegevoegd. Het roept de vraag op: heeft ze meer verzwegen in het dertig uren durende interview? En, wat ze zei, was dat wel de waarheid?

Het boek sluit af met een nawoord van politicoloog Thore D. Hansen van niet minder dan zeventig pagina’s. Nadat de woorden van Pomsel kort van commentaar worden voorzien volgt een waarschuwing voor politici als de Amerikaanse president Donald Trump, die een gevaar voor de democratie zouden vormen. Het is een raadsel waarom de uitgever een dergelijk lang en totaal misplaatst nawoord achter de woorden van Pomsel heeft geplaatst.

Boekgegevens

Een Duits leven, Brunhilde Pomsel en Thore D. Jansen; uitg. Xander, Amsterdam, 2017; ISBN 978 94 016 0748 3; 240 blz.; € 19,99.