Het CPB-onderzoek bevestigt wat Bruins al wist: de kloof tussen eenverdieners en tweeverdieners is door de belastingmaatregelen van vorige kabinetten sterk gegroeid. „Gezinnen waarvan één ouder werkt en één ouder bijvoorbeeld zorgt, betalen naar verhouding veel meer belasting. Die onrechtvaardige benadering van gezinnen met één werkende ouder dreigt bovendien voortdurend groter te worden.”

Als coalitiepartner wist de ChristenUnie tijdens de formatieonderhandelingen te voorkomen dat de belastingkloof óók deze kabinetsperiode weer groter wordt. Bruins: „Ik ben blij dat we in het regeerakkoord een duidelijke trendbreuk hebben geforceerd: eenverdieners en tweeverdieners gaan er deze kabinetsperiode eindelijk weer evenveel op vooruit.”

Met aan de overzijde van de formatietafel partijen als VVD en D66 ging dat bepaald niet vanzelf, erkent Bruins. „Daarvoor moest veel gedaan worden. Het is helder dat VVD en D66 op de lijn zaten van ”iedereen moet werken”, terwijl wij in de onderhandelingen juist maximale keuzevrijheid bepleitten voor gezinnen. Bovendien zou zónder ingrijpen van dit kabinet het verschil in belastingdruk door structureel beleid helemáál door het plafond zijn gegaan. Het is belangrijk dat we dat hebben kunnen keren.”

Wat verandert er deze kabinetsperiode precies?

„De belangrijkste maatregelen die de kloof verkleinen zijn: een tweeschijventarief, een hogere zorgtoeslag en vooral een fors hoger kindgebonden budget voor paren. Daarnaast nemen we ook andere maatregelen die opgeteld als resultaat hebben dat iedere groep erop vooruitgaat, maar dat de grootste stijging zit bij degenen die de afgelopen jaren steeds weer achterbleven: de gezinnen waarvan één ouder werkt.”

Het CPB vergelijkt in de studie de gemiddelde huishoudinkomens van een- en tweeverdieners met elkaar, en niet zozeer huishoudens met dezelfde draagkracht. Vergelijk je dan geen appels met peren?

„Gemiddelde huishoudinkomens zeggen inderdaad lang niet alles: eenverdieners verdienen namelijk gemiddeld genomen aanzienlijk minder dan tweeverdieners. Als je kijkt naar hoeveel belasting eenverdieners met een bepaald inkomen aan belasting betalen ten opzichte van tweeverdieners met hetzelfde inkomen, zie je pas écht goed hoe groot en onrechtvaardig het verschil is.”

In het onderzoek kent het CPB relatief veel waarde toe aan arbeidsparticipatie en economische onafhankelijkheid van vrouwen, maar nauwelijks aan de rol in de samenleving van vrijwilligerswerk en (mantel)zorg. Terecht?

„In dit onderzoek gaat het inderdaad om werken en geld verdienen. Daar is op zich niets mis mee. Tegelijkertijd is er in een gezin zo veel meer wat waardevol is dan alleen maar werken. Zorgen voor kinderen, mantelzorg, andere niet-betaalde werkzaamheden. Voor de vrijheid om daar een eigen balans in te vinden, zal ik blijven opkomen.”

Heeft u het gevoel dat het kabinet goed doordrongen is van het feit dat nu ook volgens het CPB de grens is bereikt in het fiscaal afknijpen van eenverdieners?

„De kloof tussen een- en tweeverdieners wordt in deze kabinetsperiode tot staan gebracht. Een modaal gezin met kinderen waarvan één ouder werkt, gaat er door de maatregelen van het kabinet in koopkracht zelfs het meest op vooruit van alle groepen: tot 8 procent aan het eind van deze kabinetsperiode. Voor een modaal inkomen is dat 3000 euro per jaar. Deze kabinetsperiode is daarin echt anders dan die van de afgelopen jaren.”

Op langere termijn nemen volgens het CPB de verschillen niettemin verder toe. Is er niet méér nodig?

„Ook al neemt in deze kabinetsperiode de kloof niet toe, dit neemt niet weg dat het verschil nog altijd te groot blijft en na deze coalitieperiode zelfs opnieuw groter dreigt te worden. We zullen ons dus moeten blijven inzetten voor een rechtvaardig belastingstelsel waarbij het ene gezin niet veel harder door de Belastingdienst wordt aangeslagen dan het andere. Wij blijven knokken voor de vrijheid voor gezinnen om zelf een balans te vinden tussen werken en zorgen.”

Hoe dan?

„We zullen de onrechtvaardigheid van de grote verschillen deze kabinetsperiode blijven aankaarten, zowel in de Tweede Kamer als in coalitieverband. Dit rapport helpt ons om te laten zien dat het verschil in belastingdruk écht de bocht uit is gevlogen onder voorgaande kabinetten. Het is niet meer redelijk, zéker niet voor eenverdieners met een modaal inkomen. We houden ons aan de afspraken uit het regeerakkoord, maar blijven bij maatregelen die we misschien nu nog niet weten of afgesproken hebben, de eenverdiener in het oog houden.”