”Het eeuwige vuur”: strijd in Europa tussen katholiek en protestant
De felle strijd tussen protestanten en rooms-katholieken verdeelt het zestiende-eeuwse Europa. In de historische roman ”Het eeuwige vuur” beschrijft de Britse auteur Ken Follett de impact van deze strijd op zowel burgers als machthebbers.
Het is 1558. De hoofdpersoon Ned Willard groeit op in een protestants gezin in de Engelse stad Kingsbridge. De protestanten worden hevig vervolgd door koningin Maria Tudor, ook wel Bloody Mary genoemd. De liefde van zijn leven, Margery Fitzgerald, is rooms-katholiek. Onder druk van haar vader besluit ze een verstandshuwelijk aan te gaan met Bart, de rooms-katholieke graaf van Shiring.
Als de protestantse koningin Elizabeth Tudor haar rooms-katholieke halfzus Maria Tudor opvolgt, keert het tij voor de protestanten. Ze worden niet langer vervolgd. Ned ziet zijn kans schoon om het onrecht dat de rooms-katholieken zijn familie hebben aangedaan, te wreken. Hij sluit zich aan bij de geheime dienst van Elizabeth om opstandige rooms-katholieken op te sporen en ter dood te brengen. Ondertussen smokkelt Margery rooms-katholieke priesters het land binnen om ‘haar’ godsdienst in het geheim levend te houden.
Margery’s broer Rollo speelt als Neds aartsvijand een toonaangevende rol in het boek. Mede door zijn toedoen kon Ned niet met Margery trouwen, op zakelijk gebied zit hij Neds moeder dwars en onder Elizabeths bewind organiseert hij het rooms-katholieke verzet.
De schrijver weet de complexiteit van politieke intriges en machtsverhoudingen begrijpelijk te maken zonder dat het verhaal langdradig wordt. Door de ogen van verschillende personen in heel Europa ziet de lezer steeds een ander stukje van de grote puzzel van de zestiende-eeuwse politieke en godsdienstige situatie.
In ”Het eeuwige vuur” lopen heel wat verschillende mensen rond. Doordat je als lezer al deze personages uit verschillende landen volgt, ga je de complexe politieke situatie in Europa steeds beter begrijpen.
Ondanks het grote thema van ”Het eeuwige vuur” heeft Follett oog voor details. Dat zorgt ervoor dat je als lezer moeiteloos wordt meegezogen in de wereld van de personages. Je ziet voor je hoe de personen eruitzien, wat ze dragen, waar ze wonen en hoe de zestiende-eeuwse steden functioneerden.
Als lezer krijg je sympathie voor zowel rooms-katholieke als protestante personages. Daarmee slaagt de schrijver erin op het gebied van religie neutraal te blijven. Follett spaart beide partijen echter niet. Misstanden in zowel het rooms-katholieke als het protestantse kamp stelt hij ongenadig aan de kaak. Zo verliest bijvoorbeeld Neds moeder, zakenvrouw Alice Willard, al haar geld doordat de rooms-katholieke rechtbank haar protestantse overtuiging laat meewegen in zijn uitspraak. Aan de andere kant beschrijft Follett hoe er onder het bewind van Elizabeth Tudor honderden rooms-katholieken op de brandstapel terechtkomen.
Twee duidelijke minpunten aan het boek zijn het soms grove taalgebruik en de uitgebreide beschrijving van de seksuele uitspattingen van sommige personages.
”Het eeuwige vuur” is het derde deel in de Kingsbridgetrilogie. In ”Het eeuwige vuur” is de rol van de stad niet zo prominent aanwezig als in de andere twee delen. Waar ”Pilaren van de aarde” en ”Brug naar de hemel” draaiden om de bouw van een kathedraal en een brug, gaat ”Het eeuwige vuur” over strijd tussen religies.
De drie delen in de Kingsbridgetrilogie ontlenen hun kracht aan het feit dat Follett er in elk deel in slaagt ingewikkelde politieke en godsdienstige intriges begrijpelijk te maken en een gezicht te geven.
Boekgegevens
Het eeuwige vuur, Ken Follett; uitg. Meulenhoff, Amsterdam, 2017; ISBN 978 90 225 7511 6; 857 blz.; € 29,99.