Hope. Met grote letters staat het Engelse woord op de wand boven de bank van het echtpaar De Blouw in de woonkamer van hun Amersfoortse flat. Het is de plek waarop geregeld stellen plaatsnemen die worstelen met huwelijksproblemen. In de woning vallen meer wandteksten op, zoals: ”Liefde is het enige wat zich vermenigvuldigt als je het deelt”.

Bram (64) en Helma (65) de Blouw werken bij Family Ministries, onderdeel van de zendingsorganisatie Jeugd met een Opdracht. Onder de naam Heartwork geven ze bovendien al jaren huwelijkscoaching en zorg na echtscheiding. Nadat Bram diverse boeken publiceerde over thema’s die te maken hebben met stukgelopen relaties verscheen afgelopen najaar van zijn hand ”Drievoudig snoer of zijden draadje? Geloven in het christelijke huwelijk”.

„Over het huwelijk had ik nog geen boek geschreven, terwijl dit de basis is van ons werk”, zegt De Blouw in een interview samen met zijn vrouw. „Ik wilde geen boek uitbrengen met tips –die zijn er genoeg–, maar richt de aandacht op het huwelijk zoals God het heeft bedoeld. Het gaat niet om een contract, maar om een permanent verbond tussen een man en een vrouw. Zijn we bereid daaraan vast te houden?” In hoofdstukken met de titels ”Geloven in…” komen thema’s zoals toewijding, heiligheid, seksuele puurheid, onderdanigheid aan elkaar en genade aan bod.

De auteur, lid van de evangelische Rafaëlgemeente in Amersfoort, signaleert dat het huwelijk sterk onder druk staat. Daarbij wijst hij op structureel hoge echtscheidingscijfers, het trouwen onder huwelijkse voorwaarden (in plaats van in gemeenschap van goederen) als nieuwe standaard en op de overspelsite Second Love. Hij signaleert dat ook nogal wat christenen relativerend denken over het huwelijk „totdat de dood ons scheidt.”

Hoe komt het dat het huwelijk ook in christelijke kring onder druk staat?

Bram: „Het is een combinatie van praktische en geloofsoorzaken. We worden geïnfecteerd door de wereld, waarin scheiden normaal gevonden wordt, maar het ís niet normaal. Het gaat erom dat God centraal staat in je huwelijk. Spreek je van een goed huwelijk als je er zelf beter van wordt of wil je vooral de ander gelukkig maken? Dat laatste botst met het individualisme dat je in de samenleving sterk ziet.

Er zitten geregeld christelijke echtparen bij ons op de bank van wie het huwelijk is vastgelopen. We merken vaak dat beiden weigeren te bewegen om tot een oplossing te komen. Ze zien dan vooral wat de ander zou moeten doen. Maar de vraag is of je zelf bereid bent de minste te zijn en jezelf niet voor 60 of 80 maar voor 100 procent aan de ander te geven.”

Hoe valt een verkeerde houding te doorbreken?

„De crux van het huwelijk is liefde, het grote gebod in de Bijbel. Ook is het belangrijk om als echtpaar samen een doel te hebben in het licht van Gods Koninkrijk. Leef je voor jezelf of leef je voor God? Wil je vooral zelf gelukkig worden of iets in Zijn wereld betekenen?

We merken soms dat gehuwden een eigen weg gaan, los van elkaar. Ik denk aan een echtpaar van wie de vrouw pastoraal is ingesteld en de man praktisch. Ze waren elk met hun eigen zaken bezig. Uiteindelijk gingen ze zich samen ergens op richten. De man hielp in de keuken bij een activiteit waar zijn vrouw pastoraal actief was. Dat ze zich hiervoor samen gingen inzetten, kwam hun huwelijk ten goede.

Het is belangrijk om te beseffen dat God man en vrouw verschillend heeft gemaakt. Veel vrouwen willen bijvoorbeeld dat hun man meer invoelingsvermogen zou hebben, maar dat heeft hij vaak gewoon niet, ook al doet hij zijn best. Het lijkt er soms op dat vrouwen hun man wat dat betreft willen veranderen in een vrouw, maar we moeten accepteren dat er verschillen zijn.”

Helma: „Daarom ga ik soms naar een vriendin of naar m’n dochter als ik de behoefte heb om uren te praten over iets wat me bezighoudt. Bij Bram lukt dat dan niet.”

Hebt u in uw eigen huwelijk crisismomenten meegemaakt?

Helma: „Bram is een paar keer zwaar overspannen geweest, onder meer toen we ongeveer tien jaar getrouwd waren en drie jonge kinderen hadden. Ik kreeg het gevoel dat ik een alleenstaande moeder was. Ik vond er niks meer aan, aan ons huwelijk, maar ik had trouw beloofd en geloofde dat God me door die periode heen wilde helpen.”

Bram: „Als ik niet goed in m’n vel zat, voelde ik me soms eenzaam. Dan had ik weleens de neiging om in gedachten andere vrouwen die meer gericht waren op carrière, aantrekkelijker te vinden dan Helma. Toegeven aan die gedachten geeft het risico dat je gaat investeren in een andere relatie in plaats van die met je eigen vrouw. Dat voelt misschien even beter, maar het is geen oplossing. Bovendien stond voor mij voorop dat ik Helma trouw had beloofd. Het huwelijk heeft geen achterdeur.”

Wat raadt u echtparen aan die een huwelijkscrisis doormaken?

Bram: „We gebruiken vaak het voorbeeld van een huwelijksdoos op een cadeautafel. De meeste mensen trouwen in de overtuiging dat het huwelijk een mooie doos is die vol zit met de dingen waar ze zo naar verlangen: gezelschap, liefde, intimiteit, vriendschap enzovoort. De waarheid is dat het huwelijk vanaf het begin een lege doos is. Je moet er eerst iets in stoppen voordat je het er uit kunt halen. Een echtpaar moet de gewoonte aannemen om te geven, lief te hebben, te dienen en elkaar te prijzen om de doos gevuld te houden.

Als het een periode minder gaat, wordt de doos leger en zie je misschien zelfs de bodem weer. Ga dan geen ander cadeau zoeken, maar ga samen bidden en nadenken hoe je die doos weer kunt vullen met liefde, bijvoorbeeld door meer aandacht aan elkaar te geven. Misschien moet je daar bewust tijd voor maken door een paar stappen terug te doen in je werk. Een crisis kan een wake-upcall zijn: Wil je er zijn voor elkaar of jaag je vooral je persoonlijke geluk na?”

Een van uw kinderen is gescheiden. Heeft dat uw visie op echtscheiding veranderd?

Bram: „Ja. In het verleden dacht ik: Scheiden kan niet en mag niet, en ik kon me niet voorstellen dat dit in ons gezin zou voorkomen. Totdat we bij onze zoon op de rand van het bed zaten en hij het uitschreeuwde naar God: „Waarom, waarom, waarom?” Zijn vrouw had gekozen voor een scheiding die hij niet wilde.

We leven in een gebroken wereld. Ik weet van situaties waarin een vrouw door haar echtgenoot wordt onderdrukt, vernederd en geestelijk kapotgemaakt, terwijl de kerkenraad dit niet ziet als een Bijbelse reden tot scheiding. Dan breekt mijn hart. Wij zullen nooit een scheiding adviseren, maar we kunnen ons inmiddels wel voorstellen dat mensen soms zeggen: Het is genoeg geweest. Als een scheiding heeft plaatsgevonden, willen we mensen pastoraal terzijde staan.”

Wat waardeert u het meest in elkaar?

Bram: „Poeh.” Na een korte stilte: „Dat Helma een kind van God is. Ik ben blij dat ze is wie ze is. Ze is enorm trouw. Ik hoef nooit bang te zijn dat ze een ander zal kiezen in plaats van mij. Ook merk ik dat zij Gods weg met ons leven vaak eerder begrijpt dan ik.”

Helma: „Ik waardeer het dat Bram door blijft gaan met de dingen waar hij in gelooft, zoals aandacht vragen voor het christelijke huwelijk, en dat we daar ook samen mee bezig kunnen zijn. Hij vult mij aan, ik vul hem aan. En hij accepteert mij in mijn rol.”

Wat is de belangrijkste les die u in uw huwelijk hebt geleerd?

Helma: „Dat trouw zijn heel belangrijk is. En dat ik niet m’n best moet doen om Bram te veranderen. Hij maakt al veertig jaar dezelfde grapjes, en ik lach er nog steeds om, al denk ik ook weleens: Nu is het even genoeg.”

Bram: „Net als elk echtpaar zijn ook wij verschillend. Elk stel dat hier komt voor coaching laten we een in Amerika ontwikkelde test doen die de onderlinge verschillen duidelijk maakt. Helma komt uit het land van vrede en perfectie, ik uit het land van vrede en plezier. We houden allebei van harmonie, maar bij Helma moet alles precies kloppen, terwijl ik een rommelkont ben. Dat is voor haar soms heel storend. Het gaat er niet om de ander af te keuren, maar elkaar te leren begrijpen en je af te vragen: Wat kan ik doen om de ander blij en gelukkig te maken?”

Helma: „In het begin van ons huwelijk gingen dingen voor mij vaak te snel. Ik moest meteen antwoord geven op Brams vragen terwijl ik er eerst over na wilde denken.”

Bram: „Ik werkte in die tijd bij de politie en was het gewend snel te denken en in een split second beslissingen te nemen. In het begin vond ik het knap irritant als Helma ergens eerst een uur over na moest denken. Nu heb ik niet meer de behoefte haar daarin te veranderen. We respecteren elkaar, ook als we ergens verschillend tegen aankijken.

Als iets in je huwelijk niet lekker loopt, is het belangrijk er samen over te praten en dat niet uit te stellen. Elk huwelijk kent ups en downs. Als je het samen volhoudt, komt er na elk dal weer een berg. Dus stap niet uit je huwelijk als je in een dal zit, maar werk eraan. Onze praktijk heet niet voor niets Heartwork. Het huwelijk is een zaak van het hart, maar ook een kwestie van hard werken. De wereld zegt misschien: Het is een verloren zaak, maar onze oproep is: Blijf geloven in het huwelijk.”

„Al het mijne blijft van mij!”

Trouwen in gemeenschap van goederen is met ingang van 2018 niet meer het uitgangspunt bij het sluiten van een huwelijk. Dit is het gevolg van een aangenomen wetsonderwerp van D66. „Weer is er een kenmerk van het christelijke huwelijk gesneuveld. ”Al het mijne is het uwe” is veranderd in ”Al het mijne blijft van mij!””, schrijft Bram de Blouw in ”Drievoudig snoer of zijden draadje?”

„Welke keuze maak je als christenman en -vrouw die willen gaan trouwen? Ga je trouwen onder huwelijkse voorwaarden of maak je een principiële keus en kies je ervoor in gemeenschap van goederen te trouwen? Als je voor dat laatste kiest, zul je bewust samen stappen moeten zetten en geld moeten uitgeven bij de notaris om zo’n afspraak mogelijk te maken. Hoeveel mensen zullen dat doen? Hoeveel mensen zetten een extra uitgavenpost in de begroting van de bruiloft? Hoeveel mensen geloven nog in ”Al het mijne is het uwe” en zijn bereid daar moeite voor te doen?”

„Als je gelooft in het huwelijk als een door God gegeven verbond van man en vrouw in voorspoed en tegenspoed, tot de dood hen scheidt, dan zijn huwelijkse voorwaarden helemaal niet nodig. Uitzondering blijft uiteraard wel de scheiding tussen privé en zakelijk, om het gezin te beschermen. Als je weet dat je de rest van je leven bij elkaar zult blijven, zoals het christelijke huwelijk beoogt, dan is de scheiding van financiën geen noodzaak. Je doet toch alles samen?”

Boekgegevens

Drievoudig snoer of zijden draadje? Geloven in het christelijke huwelijk, Bram de Blouw; uitg. Novapres, Hoenderloo, 2017; ISBN 9 789063 183561; 208 blz.; € 16,90.