De waarde van een auto is gebaseerd op een reeks factoren: merk, model, bouwjaar, motor, staat van onderhoud, kleur, accessoires. Een niet onbelangrijk element is de kilometerstand. Veel mensen schrikken terug voor een voertuig dat meer dan 2 ton heeft gelopen.

Een eenvoudig middel om de waarde van een auto op te krikken, is het terugdraaien van de kilometerteller. Een vierwieler met weinig kilometers is immers aanmerkelijk aantrekkelijker dan eentje met veel! Sommige handelaren en particulieren maken daar dankbaar gebruik van.

Het terugdraaien van een teller is strikt genomen niet strafbaar. Een snelheidsmeter in de auto is verplicht, een kilometerteller niet. Juridisch gezien bestaat een kilometerteller niet eens, omdat deze ontbreekt in de typekeuring die voor elke auto is vereist. De mogelijkheid om afgelegde kilometers via een teller te registreren, is niet meer dan een stukje service van de fabrikant.

Een dealer of garagebedrijf kan om verschillende redenen een kilometerteller willen aanpassen. Bij het vervangen van een defecte teller in een gebruikte auto moet de nieuwe teller bijvoorbeeld op de juiste kilometerstand worden gezet. Niks mis mee. Kwalijker wordt het als er boze opzet in het spel is.

Voor handige jongens is het terugdraaien een fluitje van een cent. In Nederland deugen de tellers in 5 procent van het totale voertuigbestand (7 miljoen) niet. „Dat is vrij veel”, zegt directeur H. E. Uildriks van de Nationale Auto Pas (NAP), de organisatie die door ANWB, Bovag en RAI is opgericht om fraude met kilometerstanden tegen te gaan.

De situatie in andere EU-landen is veel erger. „In Frankrijk is 60 procent van de kilometertellers aangepast, in België meer dan 80 procent”, weet Uildriks. „In Duitsland is de teller in een op de vier auto’s teruggedraaid”, zegt Marc uit Eindhoven, zelf actief in het ’vak’. „Op elke hoek van de straat kun je het laten doen.”

Niet strafbaar
Elke kilometerteller is terug te draaien. Voor ieder nieuw model auto heeft ’terugdraaier’ Marc -„geen achternaam”- ander gereedschap nodig. „Duitse auto’s zijn het gemakkelijkste, Franse het moeilijkste. Maar alles kan. Alleen is de manier van werken soms net iets anders.”

Rommelen met een digitale of analoge klok maakt geen verschil. Toch werkt Marc alleen met digitale exemplaren, vanaf 1992/1993. „Ik ben it’er, met ervaring in Cisco Systems.” Gewoon aan het werk gaan als eerbaar systeembeheerder bij een bedrijf wil de 22-jarige knaap niet. „Ik wil altijd eigen baas blijven. Vrijheid, hé?”

De ’terugdraaier’ zegt niets te verbergen te hebben. Toch houdt hij de krant op afstand. „Ik doe niks verkeerd, maar er zijn mensen die er anders over denken.” Zijn werkwijze wil hij niet prijsgeven.

Het terugdraaien mag dan niet strafbaar zijn, het willens en wetens verkopen van een auto met een naar beneden bijgestelde kilometerstand is een vorm van oplichterij. „Ik zou het zelf ook niet doen. Je hangt gewoon”, vindt Marc. Toch heeft hij geen enkele moeite om eraan mee te werken. „Het terugdraaien is een zaak van de eigenaar van de auto. Ikzelf weet toch niet waarom iemand dat wil? Ik vraag er ook niet naar.”

Ook iemand die eerlijk toegeeft minder kilometers op zijn klokkie te willen om een hogere prijs te beuren, kan bij Marc terecht. „Waarom niet? Ik bedrieg niemand. Het is hetzelfde als een aannemer die een huis bouwt voor een opdrachtgever die geen bouwvergunning heeft. Dat is toch niet de fout van de aannemer? Als de klant betaalt, is er niets aan de hand.”

Marc voelt zich niet verantwoordelijk, zelfs niet medeverantwoordelijk voor oplichting met kilometerstanden. Dat hij meewerkt aan fraude deert hem niet. „Wie ben ik? Ik verleen alleen service. Ik weet toch niet of de verkoper wel of niet gaat zeggen dat de auto is teruggedraaid?”

Ook het feit dat door deze praktijken bijvoorbeeld een gezin met een minimuminkomen dat amper kan rondkomen, ernstig wordt gedupeerd, zal Marc een zorg zijn. „Ik voel daar niets bij. Moeten mensen maar beter opletten. Ze kunnen toch een Autopas aanvragen?”

Redelijk waterdicht
Een gewaarschuwd mens telt dus voor twee. Een autokoper kan bij vier ANWB-keuringstations, 6500 Bovag- en 600 niet-Bovag-bedrijven -soms kosteloos- via de post een Nationale Auto Pas aanvragen. Deze bedrijven geven bij iedere onderhoudsbeurt, APK, reparatie of taxatie keurig de kilometerstanden door. De NAP legt op die manier 12 miljoen standen per jaar vast in een database. Daarmee is het systeem redelijk waterdicht. Alleen jonge (lease)auto’s vallen voor hun eerste APK-beurt tussen wal en schip.

De NAP komt dit najaar met een elektronische autopas. Bovendien moet elke occasionsite dan een zoekfunctie krijgen, waarmee de bezoeker kan kijken of de kilometerstand van een voertuig klopt.

Per jaar worden zo’n 700.000 auto’s van particulier naar particulier verkocht. Het probleem zit ’m dan ook vaak bij de koper. „Veel mensen willen de mooiste auto voor de laagste prijs. Een lage prijs heeft echter altijd een reden.”

Uildriks heeft goede hoop dat Brussel binnenkort wetgeving tegen de terugdraaipraktijken presenteert. Er is echter medewerking van autofabrikanten nodig om een kilometerteller vastgelegd te krijgen in een typekeuring. Het lijkt te gaan lukken. „De trein rijdt, maar nog niet zo hard.”