De Zuid-Koreaanse olijftak hing al een tijdje voor Kims neus, maar werd tot nu toe hardnekkig genegeerd. Toch lijkt het toenaderingsbeleid van de Zuid-Koreaanse president Moon Jae In nu te gaan werken: Kim Jong Un heeft ingestemd met overleg tussen de twee Korea’s. Overleg dat dinsdag plaatsvindt in de grensstadje Panmunjong en dat de deelname van Noord-Korea aan de Olympische Winterspelen in februari moet regelen.

Daarmee lijkt de ”Moonshine-policy” van de Zuid-Koreaanse president Moon een succes te worden. De term dook deze week op als ludieke verwijzing naar het toenaderingsbeleid van eind jaren 90 van de vorige eeuw, dat ”Sunshine-policy” werd genoemd. Die verwijzing is tevens een waarschuwing: van dat ”zonnenschijnbeleid” kwam uiteindelijk weinig terecht, mede door Noord-Koreaanse obstructie.

En nu al lijkt Kims acceptatie van Moons uitnodiging om te komen praten op regelrechte chantage. Zoals altijd gaat Noord-Korea nooit zomaar ergens op in: er volgen altijd voorwaarden en eisen vooraf. En juist omdat de tijd tot de winterspelen kort is, is Kim in het voordeel: chantage werkt onder tijdsdruk het best.

Impliciete dreiging

Het klonk in Kims nieuwjaarstoespraak bijna sympathiek: we kunnen niet garanderen dat de spelen onder rustige en veilige omstandigheden zullen verlopen „gezien de instabiele situatie” op het Koreaanse schiereiland. Wat Kim werkelijk bedoelde te zeggen was dat hij intimiderende raketlanceringen en angstaanjagende kernproeven voor of zelfs tijdens de spelen in petto heeft als Zuid-Korea niet instemt met zijn eisen.

Zo’n impliciete dreiging hakt erin: de spelen worden immers op nog geen 100 kilometer van de grens met het noorden gehouden. Vele honderden sporters uit tal van landen zijn daar aanwezig, en dat maakt Zuid-Korea als gastheer kwetsbaar voor zulke dreigementen.

De olijftak die president Moon zelf aanreikte, wordt in de handen van Kim tot een regelrecht chantagemiddel.

Soortgelijke ervaringen in het verleden zouden Moon alert moeten maken. Toen eind jaren 80 soortgelijk overleg (over deelname Noord-Korea aan de spelen van 1988) mislukte, volgde in 1987 een dodelijke terreuraanslag op een Zuid-Koreaans passagiersvliegtuig.

Uniformen betaald

Toch zou het niet de eerste keer zijn dat Noord-Korea deelneemt aan internationaal sportevenement. De meeste keren ging dat gepaard met een fikse dosis aan eisen en voorwaarden.

Azië-kenner Bruce Klingner, verbonden aan de Amerikaanse denktank The Heritage Foundation, wees vrijdag op de Olympische Spelen van 2000, gehouden in het Australische Sydney. Beide Koreaanse delegaties liepen daar gebroederlijk naast elkaar het stadion binnen, maar wat niemand wist was dat Noord-Korea vooraf had geëist dat er door het zuiden betaald zou worden voor Noord-Koreaanse deelname. En dat ook de Noord-Koreaanse sportuniformen vergoed zouden worden. Verder mocht de Zuid-Koreaanse delegatie van sporters bij de openingsceremonie niet groter zijn dan de Noord-Koreaanse. Het gevolg van die laatste eis was dat tal van Zuid-Koreaanse sportlieden niet het stadion mochten binnengaan.

Zulke eisen vooraf blijven niet beperkt tot de spelen zelf. Moons voorstel om de gezamenlijke legeroefening van de VS en Zuid-Korea –gepland voor februari– uit te stellen, is door Kim gretig aanvaard. Voor Kim is zo’n uitstel slechts een tussenstap in de richting van meer concessies. Zuid-Korea losweken uit het militair bondgenootschap met de Verenigde Staten bij voorbeeld.

Die alliantie is een doorn in het oog van de dictator en maakt een Koreaanse hereniging op Noord-Koreaanse voorwaarden onmogelijk. Nu Kim ervan overtuigd is dat hij de VS met kernwapens op afstand kan houden, lijkt hij gretig om in te gaan op de avances van de zuiderburen. Om hen te isoleren van hun belangrijkste bondgenoot en van hen tal van concessies af te dwingen. Zo valt er economisch ook het een en ander binnen te halen via een chantabel Zuid-Korea, en dat is bijna van levensbelang nu de sancties van de Verenigde Naties Noord-Korea pijn doen.

Zuid-Korea doet er wijs aan de olijftak niet uit handen te geven.