Column (Jan van Klinken): Papadag en andere irritante woorden
Voorlopig kunnen de Vlamingen een potje bij me breken. Als irritantste woord(en) van 2017 noemden zij ”ik heb zoiets van”. Wij Nederlanders stemden voor ”genderneutraal”. Dat is inderdaad ook een kreng maar als ik moet kiezen, reis ik toch met de Belgen mee. Volgens mij is de uitdrukking vooral onder vrouwen in zwang. Ik heb weleens een conversatie van een dame opgevangen die het zowat om de andere zin zei. Ze had zoiets van dat ze dat ook wel bij de HEMA kon kopen maar ze had ook weer zoiets van dat het daar soms nog duurder was dan in de gewone winkel. Brrr...
Voordat vrouwen hun toorn over mij uitgieten omdat ze zich van geen kwaad bewust zijn, haast ik me eraan toe te voegen dat ook mannen zich deerlijk aan de Nederlandse taal kunnen bezondigen. Een voorbeeld: „dat gaat helemaal nergens over.” Op zich is er met die uitdrukking niets mis. Iemand staat drie kwartier te wauwelen en na afloop weet je nog niet wat de crux was. Dan is „dat gaat helemaal nergens over” echt op zijn plaats.
Het wordt anders als de ene jongen tegen de andere zegt: „We hebben gisteren de hele avond gesnoven. Dat ging echt helemaal nergens over.” Ik zou denken dat het wel ergens over gaat, namelijk over zwaarverslaafde junkies. Neem ook deze: een joch schept op over de nieuwe auto van zijn vader. Eentje van meer dan een ton, dat ging volgens hem echt nergens meer over. Van mij had deze omstreden uitdrukking gerust met stip op één mogen eindigen.
Wat ik ook miste, was het woord ”me” in de betekenis van mijn of m’n. Dat blijkt al in 2015 tot lelijkste woord te zijn bestempeld. Van mij mag het van overheidswege verboden worden. Me moeder, me fiets. Het wordt met name op Twitter zonder blikken of blozen gebruikt. Tenenkrommend.
Op nummer 2 in het Hollandse rijtje eindigde ”in je kracht staan”. Die komt uit het welzijnswereldje. Kantoorclichés, noemt Japke-d. Bouma dit genre. Ze rangschikt ze onder de ”jeukwoorden”. Bouma schrijft er in NRC Handelsblad columns over en bundelt die zo nu en dan. Een van haar boeken heeft ze de schitterende titel ”Ga zelf in je kracht staan” meegegeven. Een ander boek van haar heet ”Uitrollen is het nieuwe doorpakken”.
Andere exemplaren uit de Nederlandse top tien zijn ”papadag”, ”een stukje” en ”soort van”, in de betekenis van ”hij was een soort verlamd” en ”daar moeten we een stukje beleid op loslaten”. Vooral die laatste is erg. Ik heb zoiets van: mag ik even groen en geel worden?